Η πολιτική πυξίδα είναι μέθοδος ανάλυσης του πολιτικού φάσματος ιδεολογιών η οποία χρησιμοποιεί
- έναν κοινωνικό και
- έναν οικονομικό άξονα
για τον προσδιορισμό των διαφόρων κοινωνικοοικονομικών φιλοσοφιών και της πολιτικής ιδεολογίας προσώπων.
Δημιουργήθηκε το 2001 από τον ιστότοπο The Political Compass ο οποίος έχει έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο και ασχολείται με την ανάλυση πολιτικών θεωριών με κεντρικούς άξονες τον πολιτικοικονομικό προσανατολισμό και την πολιτικοκοινωνική κατεύθυνση.
Η ταυτότητα του προσωπικού πίσω από τον ιστότοπο είνα άγνωστη, πέρα από το γεγονός ότι έχει ως έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο,και ότι αποτελεί ιδιοκτησία του οργανισμού με την ονομασία Pace News Limited.
Έχουν γίνει διάφορες εκτιμήσεις από ειδησεογραφικούς οργανισμούς και δημοσιογράφους για το ποιός βρίσκεται πίσω από την λειτουργία του ιστότοπου χωρίς να είναι απόλυτα βέβαιο ότι ισχύουν.
Η κύρια θεωρία της πολιτικής πυξίδας είναι πως η πολιτική ιδεολογία είναι δυνατό να εκτιμηθεί πληρέστερα με το να μετρηθεί επί 2 ξεχωριστών και ανεξαρτήτων αξόνων, του οικονομικού (οριζόντιος άξονας) και του κοινωνικού (κάθετος άξονας).
Ο οικονομικός άξονας (με τα άκρα του να είναι η Αριστερά και η Δεξιά πολιτική ιδεολογία) αποτυπώνουν το πως θα πρέπει να λειτουργεί η οικονομία, όπου η Αριστερά ορίζεται ως η επιθυμία η οικονομία να βασίζεται στην κοινοκτημοσύνη (είτε μέσω του κράτους, είτε μέσω ενός αποκεντρωμένου δικτύου ανεξάρτητων κοινόβιων), ενώ η Δεξιά ως η επιθυμία η οικονομία να αφεθεί ελεύθερη στο να διαμορφωθεί από τους διάφορους οργανισμούς και άτομα που ανταγωνίζονται ο ένας τον άλλο.
Ο κοινωνικός άξονας (με τον Απολυταρχισμό και ελευθερισμό στα άκρα) αποτυπώνει τον βαθμό των κοινωνικών και ατομικών ελευθεριών που επιτρέπονται από ένα πολιτικό σύστημα.
Προσωπικότητες όπως ο Ιωσήφ Στάλιν, τοποθετούνται στο άνω αριστερό άκρο του σχεδιαγράμματος συνδυάζοντας τα στοιχεία του απολυταρχισμού και του κομμουνισμού, ενώ ο Αδόλφος Χίτλερ στα άνω αριστερά της αυταρχικής δεξιάς ως απολυταρχικό εθνικοσοσιαλιστικό κίνημα.
Αντίθετα ο Μαχάτμα Γκάντι τοποθετείται στο μέσο της ελευθεριακής αριστεράς καθώς η ιδεολογία του περιείχε ισχυρά στοιχεία αποκεντρωτισμού και κοινοκτημοσύνης, ενώ ο οικονομολόγος Μίλτον Φρήντμαν ο οποίος υπήρξε η κύρια ακαδημαϊκή μορφή του νεοφιλελευθερισμού στα άνω άκρα δεξιά της ελευθεριστικής δεξιάς, και η Μάργαρετ Θάτσερ άνω δεξιά στην αυταρχική δεξιά ως εκπρόσωπος του συντηρητισμού.
Το τελικό σχεδιάγραμμα αποτελείται από τις 4 βασικές περιοχές που προκύπτουν από την διασταύρωση των 2 αξόνων, και εντός των περιοχών αυτών σημειώνεται η τοποθεσία της ιδεολογίας, ατόμου, ή οργανισμού βάσει των θέσεων που πρεσβεύει και προωθεί. Το τελικό αποτέλεσμα προκύπτει μετά από ερωτηματολόγιο 61 ερωτήσεων, ωστόσο ο ιστότοπος δεν προσφέρει κάποια ανάλυση του πως αξιολογούνται οι απαντήσεις στις ερωτήσεις ώστε να προκύψει το τελικό αποτέλεσμα και έχει δεχτεί κριτική ως προς την εγκυρότητα των αποτελεσμάτων του.
Παρόμοια σχεδιαγράμματα τα οποία ασχολούνται με την αποτύπωση των διαφόρων πολιτικών προσανατολισμών, είναι το σχεδιάγραμμα Νόλαν και το σχεδιάγραμμα Πουρνέλ.
Στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε μια δυναμική συζήτηση για τους νέους και να τους φέρουμε πίσω στην πολιτική.
