Γράφει ο Γιώργος Κώστας

Το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών ιδρύθηκεμε την έκδοση του διατάγματος «Περί συστάσεως του Πανεπιστημίου» στις 14 Απριλίου 1837. Αποτελεί το πρώτο Πανεπιστήμιο του ελληνικού κράτους αλλά και ολόκληρης της Βαλκανικής Χερσονήσου και της ευρύτερης περιοχής της Ανατολικής Μεσογείου. Το πρώτο κτήριο στο οποίο στεγάστηκε ήταν η κατοικία του αρχιτέκτονα Σταμάτη Κλεάνθηστην Πλάκα και στο οποίο σήμερα στεγάζεται το Μουσείο του Πανεπιστημίου.

Αρχικά, από την ίδρυσή του και μέχρι το 1862, όταν ο Όθωνας υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει την Ελλάδα, το Πανεπιστήμιο Αθηνών ονομαζόταν «Οθώνειον Πανεπιστήμιον» και αποτελούνταν από τις σχολές της Θεολογίας, της Νομικής, της Ιατρικής και των Τεχνών στην οποία ανήκαν τότε τα Μαθηματικά και οι Εφαρμοσμένες Επιστήμες. Έπειτα από την αποχώρηση του Όθωνα τον Οκτώβριο του 1862, το Πανεπιστήμιο Αθηνών μετονομάστηκε σε «Εθνικόν Πανεπιστήμιον».

Το 1904 η Σχολή των Τεχνών διαμελίστηκε στην «Σχολή των Τεχνών» και στην «Σχολή Επιστημών» στην οποία εντάχθηκαν και τα νεοσύστατα τμήματα του Φυσικού, του Μαθηματικού και της Φαρμακευτικής. Το τμήμα Χημείας εντάχθηκε το 1919 ενώ το έτος 1922, η Σχολή της Φαρμακευτικής αυτονομήθηκε ως τμήμα από το Χημικό.

Το 1911το Πανεπιστήμιο απέκτησε την σημερινή του ονομασίαχάρη στον Ιωάννη Δόμπολη, έναν πλούσιο έμπορο που κατοικούσε στη Ρωσία. Ο Δόμπολης ήταν υποστηρικτής της Μεγάλης Ιδέας και παραχώρησε  όλη του την περιουσία στο ελληνικό κράτος ούτως ώστε να ιδρυθεί, έπειτα από 50 χρόνια,κάποιο πανεπιστήμιο στην πρωτεύουσα του κράτους. Όρο στην διαθήκη του αποτελούσε ότι το νέο πανεπιστήμιο θα είχε την ονομασία«Καποδιστριακό πανεπιστήμιο»,προς τιμήν του πρώτου Κυβερνήτη της Ελλάδος, Ιωάννη Καποδίστρια.

Επιπλέον, το 1911 το Πανεπιστήμιο Αθηνώνδιασπάστηκε σε δύο αυτόνομα νομικά πρόσωπα ώστε να μπορέσει να κληρονομήσει την διόλου ευκαταφρόνητη περιουσία του Δόμπολη. Μετά την εν λόγω διάσπαση, προέκυψε το «Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον», στο οποίο υπάγονταν οι θεωρητικές σχολές και το «Εθνικόν Πανεπιστήμιον»,στο οποίο υπάγονταν οι θετικές σχολές. Το 1932, τα δύο αυτά νομικά πρόσωπα ενώθηκαν εκ νέου και το Πανεπιστήμιο μετονομάστηκε σε «Αθήνης Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον», όνομα που εξακολουθεί να διατηρεί σχεδόν αναλλοίωτο μέχρι και σήμερα.