Μπορείς να μειώσεις την ποσότητα που καταναλώνεις σε αλάτι χωρίς να μειώσεις τη γεύση αντικαθιστώντας στοχευμένα τις τροφές που θεωρούνται από τις πιο πλούσιες σε αλάτι στη διατροφή μας.
Tο αλάτι έχει βαθιές ρίζες στο ελληνικό τραπέζι από την εποχή που είχαμε περιορισμένους τρόπους για τη συντήρηση των τροφίμων, αλλά και για να τους δίνουμε γεύση.
Παρ’ όλ’ αυτά, αν και η ψύξη και η κατάψυξη έχουν μειώσει την ανάγκη χρήσης του για τη συντήρηση, η επίκτητη συνήθεια του ιδιαίτερα αλατισμένου φαγητού έχει παραμείνει στους Έλληνες.
Το μαγειρικό αλάτι είναι μια χημική ένωση που αποτελείται κατά 40% από νάτριο (Na) και κατά 60% από χλώριο (Cl). Δηλαδή 1 γρ. αλάτι ισοδυναμεί με 0,4 γρ. νάτριο. Πολλοί πιστεύουν ότι πετυχαίνουν χαμηλή πρόσληψη αλατιού/νατρίου επειδή δεν προσθέτουν επιπλέον αλάτι στο πιάτο τους. Όμως, εκτός από το επιτραπέζιο, υπάρχουν πολλές τροφές που περιέχουν κρυμμένο προστιθέμενο αλάτι ή νάτριο. Έρευνες σε ευρωπαϊκά κράτη έχουν δείξει ότι το 70-75% του προσλαμβανόμενου νατρίου προέρχεται από επεξεργασμένες τροφές και τα γεύματα.
Το ψωμί είναι από τους μεγαλύτερους προμηθευτές αλατιού στη διατροφή των Ελλήνων. Το νάτριο συνήθως προέρχεται από αυξητικούς παράγοντες που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή του. Τα ολικής αλέσεως, τα πολύσπορα και κάποια νέα προϊόντα με εναλλακτικά αλεύρια είναι καλές επιλογές που περιέχουν λιγότερο νάτριο και περισσότερες φυτικές ίνες αλλά και βιταμίνες του συμπλέγματος Β.
Όπως πάντα, έχουμε στη διάθεσή μας ελάχιστα στοιχεία για τη διατροφική συμπεριφορά των Ελλήνων, αλλά μια ενδεικτική έρευνα στη Βόρεια Ελλάδα (μελέτη Sin 2015-2016) έδειξε ότι οι Θεσσαλονικείς άνδρες καταναλώνουν 11,9 γρ. ημερησίως και οι γυναίκες 9,7 γρ. – ποσότητα διπλάσια από τις συστάσεις.
Η ελάχιστη ποσότητα νατρίου που χρειάζεται ένας υγιής ενήλικας εκτιμάται ότι είναι 0,18-0,23 γρ. ημερησίως (υπό την προϋπόθεση ότι δεν ιδρώνει). Μια διατροφή που παρέχει αυτή την ποσότητα νατρίου είναι πιθανό να μην μπορεί να καλύψει τις ανάγκες σε άλλα θρεπτικά συστατικά.
Επομένως, προκειμένου να διασφαλιστεί η επάρκεια σε άλλες θρεπτικές ουσίες και να αναπληρωθούν οι απώλειες νατρίου μέσω του ιδρώτα, οι υγιείς ενήλικες χρειάζονται περίπου 1,5 γρ. νάτριο την ημέρα, που αντιστοιχεί σε 3,8 γρ. αλάτι ημερησίως.
Επειδή όμως είναι δύσκολο να επιτευχθεί μια τέτοια πρόσληψη –δεδομένου ότι μέση κατανάλωση αλατιού στα περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη κυμαίνεται στα 8-11 γρ. ημερησίως–, μια πιο ρεαλιστική σύσταση από παγκόσμιους οργανισμούς και εθνικές αρχές είναι τα 5-6 γρ. αλάτι την ημέρα.
Η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA) συγκεκριμένα προτείνει τιμή αναφοράς πρόσληψης για τις ανάγκες επισήμανσης των τροφίμων τα 6 γρ. αλάτι για το γενικό πληθυσμό. Παιδιά μικρότερα των 11 ετών θα πρέπει να προσλαμβάνουν ακόμα λιγότερο από τα 6 γρ. ημερησίως.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συστήνει λιγότερο από 5 γρ. αλάτι ημερησίως (2 γρ. νάτριο) και ίδιες συστάσεις ισχύουν και για την Ελλάδα. Η ποσότητα 5 γρ. ισοδυναμεί με 1 κουταλάκι του γλυκού (ή καλύτερα τα 3/4 αυτού).
Στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε μια δυναμική συζήτηση για τους νέους και να τους φέρουμε πίσω στην πολιτική.
