Ζήσαμε να το δούμε και αυτό. Οι αγαπημένες μας κοινωνικές πλατφόρμες Facebook, Instagram και WhatsApp κατέρρευσαν και μαζί τους δισεκατομμύρια χρήστες ανά το κόσμο. Ποιος θα περίμενε ποτέ ότι μία τέτοια κολοσσιαία επιχείρηση θα αντιμετώπιζε μία τόσο πρωτοφανή κατάσταση; Ότι εν έτη 2021 θα συζητούσαμε για ένα black out διάρκειας έξι ωρών από την εταιρεία που ουσιαστικά μας μύησε στον ψηφιακό κόσμο;
Το απόγευμα της 4ης Οκτωβρίου θα μείνει στην ιστορία. Όχι τόσο για το πρόβλημα που εμφανίστηκε στα κεντρικά γραφεία του Facebook (μηχανήματα είναι μπορεί και να χαλάσουν),αλλά για τον τρόπο που η ανθρωπότητα αντιμετώπισε αυτό το περιστατικό. Μόνο στους δρόμους δεν βγήκαν μερικοί συνάνθρωποι μας να τρέχουν πανικόβλητοι. Αρχικά, αντιμετωπίστηκε με ψυχραιμία. Οι περισσότεροι επανεκκίνησαν τα κινητά τους, σκεφτόμενοι ότι το πρόβλημα συνδεσιμότητας πιθανότατα να οφείλεται στη συσκευή τους. Τζίφος. Κάποιο πρόβλημα – λένε – στην ανανέωση περιεχομένου των κοινωνικών δικτύων, θα επανέλθει σε λίγα λεπτά. Τα λεπτά όμως περνάνε, οι ώρες κυλάνε και οι πλατφόρμες παραμένουν σε “λειτουργία πτήσης”.
Κάπου εκεί ξεκινά ο πανικός. Πλήθος συναισθημάτων κατακλύζουν το μυαλό. “Μήπως έχει συμβεί κάτι κακό;” αναρωτιούνται πολλοί, “και τώρα πώς θα το μάθουμε;”, συνεχίζουν. Οι επιστήμονες το ονομάζουν FoMO (Fear of Missing Out) ελληνιστί “Φόβος μην μείνεις εκτός”. Πρόκειται για ένα συναίσθημα γνωστό σε όσους ασχολούνται με την ψυχολογία, το οποίο εξαπλώθηκε με την εμφάνιση και την επικράτηση των social media στην καθημερινότητα μας. Το FoMO αναφέρεται στην ανησυχία κάποιου μήπως χάσει κάτι (συνήθως καλύτερο) που εξελίσσεται κάπου αλλού. Αυτό έγινε κι εκείνο το απόγευμα στην αρνητική του έκφανση. Ήταν η στιγμή που το αίσθημα επιβίωσης κυριάρχησε της αγωνίας και έστρεψε αρκετούς στην ανακάλυψη (σαν άλλοι Κολόμβοι) του Twitter, του μοναδικού μέσου που έμεινε ζωντανό και αλώβητο ακόμα και όταν έσπασε κάθε ρεκόρ επισκεψιμότητας από την ημέρα ίδρυσης του. Σαν το μικρό Γαλατικό χωριό του Αστερίξ, το Twitter, παρείχε καταφύγιο στους επισκέπτες των άλλων κοινωνικών δικτύων, καθώς και την δυνατότητα ενημέρωσης τους από τον ιδρυτή του Facebook, ο οποίος αξιοποίησε τον λογαριασμό του στο εν λόγο κοινωνικό δίκτυο για να καθησυχάσει το πλήθος, θυμίζοντας κατά κάποιον τρόπο τον Τούρκο πρόεδρο Ερντογάν που κατά τη διάρκεια του πραξικοπήματος το 2016 βρήκε διέξοδο μέσω των ψηφιακών εφαρμογών, που ο ίδιος πολεμούσε ακατάπαυστα, ώστε να απευθυνθεί στο λαό του).
Ο εξάωρος ψηφιακός “σκοταδισμός” που βιώσαμε τη Δευτέρα το βράδυ, ανέδειξε την εξάρτηση μας από τα κοινωνικά δίκτυα. Οι περισσότεροι ένιωσαν να χάνουν τη γη κάτω από τα πόδια τους. Η αγαπημένη ενασχόληση τους δεν ήταν πια διαθέσιμη. Η παρατεταμένη περίοδος των lockdown διεύρυνε το βαθμό εθισμού με τις πλατφόρμες αυτές. Γιατί κακά τα ψέματα όλο το προηγούμενο διάστημα τα social media και γενικότερα η τεχνολογία στάθηκαν ανάχωμα στον εγκλεισμό, προσφέροντας μας απεριόριστες δυνατότητες από τον καναπέ του σπιτιού μας. Αλλά αυτό δεν αναιρεί το γεγονός ότι η χρήση τους πρέπει να γίνεται λελογισμένα. Να μην επιτρέψουμε στον εικονικό κόσμο να μας κατατροπώσει και να καπελώσει την προσωπική επαφή. Κάτι που δυστυχώς έχει ήδη αρχίσει να συμβαίνει. Η “μαύρη Δευτέρα του ίντερνετ”, όπως δημοσιογραφικά αποδόθηκε στο ψηφιακό “κραχ”, ας είναι η αρχή για έναν κόσμο επικοινωνίας με πιο άμεσους τρόπους και όχι κρυμμένο πίσω από το πληκτρολόγιο.
Φοιτητής του τμήματος Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού στο Πάντειο Πανεπιστήμιο
