Ο Ομότιμος Καθηγητής της Νομικής του Harvard Duncan Kennedy σχολιάζει αποκλειστικά στον Incorrect.gr, ζητήματα Φιλοσοφίας, Μαρξισμού και τη Σχέση ΣΥΡΙΖΑ-Μάρξ.

Λίγους μήνες πριν είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω τις δύο ομιλίες του Ομότιμου Καθηγητή του Harvard κ. Duncan Kennedy, εκ των Θεμελιωτών του Κινήματος της Νομικής Σκέψης “Critical Legal Studies”, καταξιωμένου επιστήμονα και πρωτοπόρου σε θέματα φιλοσοφίας του Δικαίου.

Ο Duncan, καλεσμένος του Ινστιτούτου Νίκος Πουλαντζάς, παραχώρησε δύο ομιλίες για θέματα Δικαιοσύνης, Συνταγματισμού και Ριζοσπαστικής Δημοκρατίας, όλα αυτά μέσω μιας μαρξιστικής ανάλυσης, αφού και ο ίδιος δηλώνει οπαδός του μαρξισμού.

Το Politically Incorrect ανταποκρινόμενο στην ανάγκη να προσφέρει κείμενα και συνεντεύξεις διαφορετικές από τις συνηθισμένες, μη περιοριζόμενο σε κείμενα «πολιτικού ορθολογισμού» μίλησε μαζί του και σας παρουσιάζει τη μεταφρασμένη συνέντευξη του, που καλύπτει τόσο ζητήματα φιλοσοφίας, όσο και επικαιρότητας*.

Ερώτηση: Πιστεύετε ότι μια κυβέρνηση μπορεί να εφαρμόσει μαρξιστικές ιδέες στη σύγχρονη καπιταλιστική κοινωνία, χωρίς να διαταράξει τις βασικές θεμελιώδεις αρχές της Δημοκρατίας;

Απάντηση: Ποιος κάνει την εφαρμογή;

Διευκρίνιση: Μια κυβέρνηση.

Απάντηση: Λοιπόν, δεν πιστεύω ότι σήμερα υπάρχει ένα σύνολο βασικών μαρξιστικών ιδεών, που οποιαδήποτε κυβέρνηση στον κόσμο έχει επιχειρήσει να υλοποιήσει εδώ και πολλά χρόνια. Εγώ ο ίδιος, που θα ήθελα να περιγράψω τον εαυτό μου ως ένα πρόσωπο που επηρεάζεται βαθιά από τη μαρξιστική θεωρία, αλλά δεν πιστεύω ότι υπάρχει Μαρξιστική προσέγγιση (σε κάποια κυβέρνηση) που έχει θεσμικές προτάσεις πλέον, που θα τεθούν σε δοκιμασία και σίγουρα θα μπορούσαν να είναι σχεδιασμένες για να είναι συνεπείς με τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, όπου και αν αυτές βρίσκονταν. Έτσι, νομίζω ότι η ερώτηση έρχεται από τη δεκαετία του ‘50, απλά δεν νομίζω ότι πώς θα μπορούσα να το πω, λένε πλέον ότι πολλές μαρξιστικές ιδέες είναι τώρα απλά προοδευτικές ιδέες. Θα μπορούσαν δηλαδή να τεθούν εξ ολοκλήρου σε μάχη χωρίς να συγκρούονται με τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα και θα έλεγα ότι πολλές μαρξιστικές ιδέες είναι ιδέες που είναι απαραίτητες για την επικράτηση των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά δεν είναι ότι υπάρχει μια μαρξιστική θεωρία ή ένα μαρξιστικό πρόγραμμα, έχουν αποσυντεθεί πολύ καιρό πριν. Είναι το παρελθόν, βασικά υπάρχει ένα Σοσιαλδημοκρατικό πρόγραμμα που επηρεάζεται από πολλούς τρόπους από την ιστορία του μαρξισμού, αλλά επίσης και από άλλα προοδευτικά στοιχεία.

Παρέμβαση: Αλλά βλέπουμε για παράδειγμα κυβερνήσεις που ισχυρίζονται ότι είναι σύγχρονοι αριστεροί που επηρεάζονται από τους μαρξιστές, έτσι προσπαθούν να εφαρμόσουν προτάσεις με στοιχεία μαρξισμού, που περιλαμβάνουν και λίγη σοσιαλδημοκρατία.

Απάντηση: Οπότε αν μιλάτε, αν ίσως Μαρξισμός σημαίνει κομμουνισμός για σας…

Διευκρίνιση: Όχι

Απάντηση: Αλλά ο μαρξισμός δεν έχει τίποτα να πει για την κυριότητα των μέσων παραγωγής από το κράτος. Ο μαρξισμός δεν έχει να πει τίποτα γι’ αυτό. Αυτό είναι ένα ιδιαίτερο δόγμα του κομμουνιστικού κινήματος του μαρξισμού και η σοσιαλδημοκρατία ξεκινά ως μαρξιστική, οπότε νομίζω ότι έχετε κάποια περίπλοκη αντίληψη συνένωσης ασύμβατων ιδεών, ο μαρξισμός λοιπόν δεν υπερασπίζεται τον κρατικό έλεγχο της οικονομίας, αυτό είναι κομμουνισμός, οπότε η ιστορική παράδοση που παράγει τη σοσιαλδημοκρατία προέρχεται άμεσα από Γερμανούς μαρξιστές που χωρίστηκαν μεταξύ της κομμουνιστικής πλευράς και της σοσιαλδημοκρατικής πλευράς. Έτσι το αντιλαμβάνει κανείς με τη συντηρητική ματιά, είναι μια αόρατη πραγματικότητα, οπότε η διάσπαση των μαρξιστικών σοσιαλιστικών κομμάτων, στα σοσιαλδημοκρατικά από τη μία πλευρά και στην άλλη πλευρά οι κομμουνιστές, παράγουν αναγνωριστικά (στοιχεία) στο μυαλό των Συντηρητικών για τον Μαρξισμό σε σχέση με τον κομμουνισμό, αλλά ο μαρξισμός απλά δεν υπερασπίζεται τον (κρατικό) σχεδιασμό, δεν υπερασπίζεται την κρατική κυριότητα των μέσων παραγωγής, δεν υποστηρίζει τη δικτατορία του προλεταριάτου ως πρόγραμμα για την καταστολή των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αυτό είναι ο Λένιν.

Παρέμβαση: Οπότε μοιράζουμε τον Μαρξισμό σε κατηγορίες.

Απάντηση: Ναι

Ερώτηση: Λοιπόν τώρα γνωρίζετε την κατάσταση εδώ στην Ελλάδα…

Απάντηση: Παρεμπιπτόντως ο ΣΥΡΙΖΑ, εάν αναφέρεστε σ’ αυτόν, δεν έχει καμία σχέση, απ’ όσο μπορώ να δω, με οποιοδήποτε πλευρά της κομμουνιστικής διαίρεσης, αλλά είναι βασικά στην σοσιαλδημοκρατική πλευρά του διαχωρισμού απ’ όσο μπορώ να δω. Έτσι, η βασική διάγνωση της κατάστασης που αποτελεί απειλή για τον Μαρξισμό, πως ισούται δηλαδή με τον κομμουνισμό και πως ο μαρξισμός ισούται με τον κομμουνισμό στη Σοβιετική μορφή του Λένιν, δεν είναι μια κατασκευή της πολιτικής πραγματικότητας (δεν είναι ρεαλιστικό) απ’ όσο μπορώ να δω.

Ερώτηση: Ναι αλλά θα δείτε εδώ στην ελληνική κατάσταση ότι έχουμε την κυβέρνηση που είναι το κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ, όχι μόνο του ΣΥΡΙΖΑ αλλά και το δεύτερο κόμμα της συγκυβέρνησης οι ΑΝΕΛ…

Απάντηση: Αλλά δεν θα πείτε ότι αυτοί (ΑΝΕΛ) εκπροσωπούν μαρξιστικές ιδέες.

Διευκρίνιση: Είναι κάτι μεταξύ Συντηρητικών και ακροδεξιών, όπως γνωρίζω…

Απάντηση: Αλλά είναι εθνικιστές και εκεί για τη σύμπλευση με το ΣΥΡΙΖΑ αναγνωρίζεται η σύνδεση τους με αυτό-διεκδίκηση ενάντια στην τρόικα και αυτό-διεκδίκηση ενάντια στην αηδιαστική καπιταλιστική συνεκτική ευρωπαϊκή κυριαρχία, μέσω της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, υπάρχει δηλαδή μια φυσική συμμαχία μεταξύ τους, ίσως όμως να μην διαρκέσει πολύ (αυτή η συμμαχία) λόγω του ζητήματος της σχέσης εκκλησίας-κράτους. Αυτό ίσως είναι λίγο δύσκολο να το διαπραγματευτούνε.

*(όταν πραγματοποιήθηκε η συνέντευξη οι ΑΝΕΛ δεν είχαν αποχωρήσει από την κυβέρνηση).