Το πρώτο πράγμα που κοίταξα όταν πήγα να γράψω ένα κείμενο με το βλέμμα στην ερχόμενη χρονιά, είναι παλαιότερα κείμενα μου για την αλλαγή του έτους.
Έπεσα κατ’ αυτήν την διαδικασία στο εξής κείμενο, που για λόγους οικονομίας τα λέει όλα για κάθε χρονιά που έρχεται και κάθε χρονιά που φεύγει:
“Η κάθε στιγμή, ώρα, μέρα, χρονιά αποτελεί την φυσική συνέπεια της προηγούμενης. Το γεγονός αυτό σχετίζεται με την βασική λειτουργία του χρόνου ως μονάδα μέτρησης. Και επειδή η απολυτότητα της έννοιας συγχέεται με την έννοια του διαρκώς δημιουργούμενου, ο «χρόνος» παύει να υπάρχει.
Παρά ταύτα, πρόκειται για κάτι δίχως το οποίο δεν μπορούν να λειτουργήσουν οι ανθρώπινες διαδικασίες. Είναι ένα εργαλείο που έχει επινοηθεί, έτσι ώστε οι άνθρωποι να οργανώνονται και να πλαισιώνουν την ζωή τους.
Έτσι, λοιπόν, ο χρόνος βρίσκεται στην βάση των κοινωνιών, τις δημιουργεί και για αυτόν τον λόγο, καθορίζει την συνέχειά τους. Για να καταστεί δε ακόμα πιο λειτουργικό εργαλείο, μετριέται και χωρίζεται σε πολλές μικρές μερίδες, τις λεγόμενες «στιγμές».
Μια από αυτές είναι και η μετάβαση από το παλαιό, στο καινούργιο έτος. Έχει φτάσει δηλαδή η «στιγμή» που το παλαιό θα μείνει πίσω και θα έρθει το φυσικό επόμενο, το καινούργιο. Ή μάλλον, καλύτερα, έτσι συνίσταται να γίνει. Και η εποχή αυτή πριν την μετάβαση δεν μπορεί παρά μόνο να δώσει τροφή για μερικές σκέψεις:
Η πολιτική έχει πληγεί.
Η διπλωματία έχει πληγεί.
Η οικονομία έχει πληγεί.
Η κοινωνία στο σύνολο της καθημερινά δέχεται αδυσώπητες επιθέσεις, κάθε είδους και βεληνεκούς με τα παραδείγματα να είναι άφθονα, όχι μόνο σε τοπικό, αλλά σε παγκόσμιο επίπεδο.
(…)
Η απαισιοδοξία, την οποία προκαλούν τα γεγονότα αυτά για το μέλλον, για το ερχόμενο έτος, δεν είναι πάντοτε χρήσιμος σύμβουλος, όμως. Η ανθρώπινη φύση, αν και επιρρεπής σε «παιδικές ασθένειες» κάθε είδους, έχει πάντοτε τις τάσεις για εξέλιξη.
Κάθε τι καινούργιο (και ανάμεσα τους, η αλλαγή ενός έτους) προσφέρει ευκαιρία (ίσως φαινομενική πολλές φορές) για αλλαγή. Και η ανθρώπινη ιστορία είναι η «ιστορία των αλλαγών».
Ό, τι έχει γίνει, έχει γίνει. Και το τι πρόκειται να γίνει δεν αποτελεί, παρά μόνο το θέμα ενός λευκού καμβά. (Ακόμα και αν τα πινέλα και τα χρώματα είναι προεπιλεγμένα και λιγοστά, ο «καλλιτέχνης» θέτει τους δικούς του όρους.) Με λίγα λόγια, το τι πρόκειται να γίνει είναι ξεκάθαρα στο χέρι όλων. Καμία προφητεία, κανένα κακό προηγούμενο (αν και υπάρχουν πάντα ενδείξεις και σταθερές), δεν μπορούν να αλλάξουν την ουσία αυτής της παραδοχής.
Μια πραγματικά ταιριαστή ευχή για το νέο έτος δεν είναι να αποκτηθεί κάποιου είδους «μαντικής ικανότητας» για να προλαβαίνουμε το κάθε τι δυσάρεστο. (Άλλωστε, ακόμα και αν έκανε κάποιος αυτή η ευχή δεν θα μπορούσε σε καμία περίπτωση να την πραγματοποιήσει.)
Αν κάτι κρίνεται απαραίτητο, αυτό είναι να αποκτηθεί η ωριμότητα μέσω μόνο της οποίας οι συνθήκες μπορούν να αντιμετωπιστούν και ξεπεραστούν.
Σε έναν κόσμο που συνεχώς αλλάζει και που συνεχώς εφευρίσκει νέους τρόπους για να πραγματοποιεί ολοένα και γρηγορότερα την αλλαγή, μόνη επιλογή για τους ανθρώπους είναι να απαρνηθούν ό, τι τους κρατά πίσω και να αγκαλιάσουν το καινούργιο με πυγμή και υπομονή, ακόμα και αν κάτι τέτοιο τρομάζει, ακόμη και αν αισθάνονται πως έχουν “κουραστεί”, ακόμα και αν το γεγονός δεν φαίνεται καθόλου ρεαλιστικό ή εφικτό.
Γιατί, αντίθετα με κάθε προσδοκία, έχει αρχίσει ήδη να συμβαίνει σε μικρούς, αλλά ταυτόχρονα γεωμετρικά αυξανόμενους ρυθμούς. Κάτι αλλάζει, εσωτερικά και εξωτερικά. Για αυτό, κάθε πρόβλεψη για την νέα χρονιά, μπορεί να συνοψιστεί σε μία (κυρίως) λέξη: «τριβή».
Είναι κάτι που ήδη συμβαίνει. Είναι κάτι που η κοινωνία έχει ανάγκη σε όλους της τους τομείς. Είναι κάτι που κάποιοι ήδη μεταχειρίζονται καλά και κάτι που οι περισσότεροι αρχίζουν να μαθαίνουν ή τουλάχιστον να καταλαβαίνουν ότι τους χρειάζεται. Και κάτι που δεν μπορούμε να αποφύγουμε άλλο.”
Δεν έχω να προσθέσω πολλά σε αυτές τις σκέψεις. Αυτά που έχω να προσθέσω σχετίζονται με την σύγκριση ως προς την βασική επικαιρότητα σήμερα και τέσσερα χρόνια πριν, που έγραψα αυτό το κείμενο. Έχω λοιπόν ορισμένες διαπιστώσεις:
- Τα ελληνοτουρκικά με απασχολούσαν σε έντονο βαθμό από τότε και βγήκαμε αληθείς σε πολλά όλοι όσοι ήμασταν δύσπιστοι από τότε. Τα ευχολόγια δυστυχώς έχουν γονατίσει την παγκόσμια διπλωματία, πολύ περισσότερο από όσο θα θέλαμε ή θα μπορούσαμε να προβλέψουμε.
- Ο κορωνοϊός άλλαξε την συνολική πραγματικότητα της καθημερινότητας όπως την ξέραμε. Ακόμα και αν αύριο εξαφανιζόταν κάθε ίχνος της ασθένειας, ο τρόπος που βλέπουμε τα πράγματα δεν θα είναι ποτέ ο ίδιος.
- Κατά τον ίδιο τρόπο σε οικονομικό επίπεδο έχουμε να ζήσουμε πολλά. Δυστυχώς οι “μικροί” δύσκολα θα επιβιώσουν σε αντίθεση με τους “μεγάλους” που είχαν την ρευστότητα για να επενδύσουν και να βγουν κερδοφόροι από την πανδημία. Η Ελλάδα είναι μία χώρα που σαφώς θα τυραννηθεί όσο ποτέ άλλοτε από τις κακοδαιμονίες της που σχετίζονται με την γραφειοκρατία, τα ολιγοπώλεια και τις αντιφιλελεύθερες οικονομικές επιλογές.
Πραγματικά μπαίνουμε μόλις τώρα στην νέα δεκαετία, μία δεκαετία πολύ διαφορετική από ό,τι την φανταζόμασταν ποτέ και ξαφνικά αποκομμένη από την παλιά πραγματικότητα, έχοντας δυστυχώς κρατήσει πολύ περισσότερα προβλήματα από ευτυχήματα του παρελθόντος.
Για όλους αυτούς τους λόγους θα ευχηθώ όχι μόνο τα λογικά που είναι η υγεία, η ευτυχία και η αγάπη, αλλά κυριότερα υπομονή και δύναμη, δύο στοιχεία που πραγματικά θα μας χρειαστούν τα επόμενα χρόνια.
Καλή Χρονιά!
Αρχισυντάκτρια Politically Incorrect – Αρθρογράφος – Πολιτικός επιστήμονας
