Ρεπορτάζ του Κωνσταντίνου Τοπιντζή
Οι καταλήψεις αποτελούν μία χαρακτηριστική εμπειρία για όλους μας. Όλοι έχουμε ζήσει ή ακούσει την ημέρα που πας στο σχολείο με διάφορες φήμες περί κατάληψης και τελικά βλέπεις μία αλυσίδα στην πόρτα και κάποιον να φωνάζει αιτήματα στους καθηγητές.
Ποια είναι η πραγματικότητα σήμερα εν έτει 2018;
Η Δευτέρα 29/10 αποτέλεσε ημέρα μαθητικών κινητοποιήσεων σε όλη την επικράτεια. Το κεντρικό σύνθημα ήταν «όχι στο νομοσχέδιο του Γαβρόγλου». Τα επιχειρήματα κατά του νομοσχεδίου είναι η αύξηση των εξετάσεων στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, το άγχος που προκαλείται από αυτές, η παραπαιδεία και ένα «δυσοίωνο μέλλον».
Για την καλύτερη ανάλυση του ζητήματος, πήγα και μίλησα πρόσωπο με πρόσωπο με μαθητές, καθηγητές και γονείς σε ένα λύκειο της Δυτικής Αθήνας. Δεν κρύβω πως είχα μια ιδέα για το τι θα συναντήσω αναλογιζόμενος τις δικές μου εμπειρίες από τα μαθητικά μου χρόνια. Δεν κρύβω όμως, πως «έπεσα έξω» σε πολλά.
Πρώτα από όλα, μου έκανε εντύπωση πως οι καθηγητές ήταν κατά πλειοψηφία αρνητικοί να μου μιλήσουν, με μια υποψία και άγχος να διατυπώσουν δημοσίως την άποψη τους για το νόημα της κατάληψης και να επιχειρηματολογήσουν υπέρ η κατά αυτής. Υπήρχε μια μειοψηφία που με εμπιστεύτηκε. Ένας καθηγητής παραδέχτηκε πως η κατάληψη ως πράξη αποτελεί μέσο πίεσης και υποστήριξε μέρος των μαθητικών αιτημάτων. Δήλωσε όμως, ότι η μαθητική κατάληψη ίσως δεν θα έπρεπε να υπάρχει σήμερα, διότι κανείς δεν κερδίζει από αυτήν την κατάσταση. Αναφέρθηκε στην απαξίωση των κυβερνώντων για την Παιδεία και στον ανταγωνισμό των δημοσιών σχολείων με ιδιωτικά σχολεία και φροντιστήρια. Στήριξε το άνοιγμα του σχολείου, ώστε να γίνουν κοινωνικές συζητήσεις και δημοκρατικός διάλογος μεταξύ μαθητών-καθηγητών, ενώ κατηγόρησε αφανείς κομματικούς παράγοντες που εκμεταλλεύονται την ανησυχία των εφήβων μαθητών.
Μετά από τους καθηγητές, προχώρησα στο σχολείο που τελούσε υπό κατάληψη με στόχο να μιλήσω με μαθητές. Προτού όμως τους πλησιάσω παρατήρησα δύο άτομα εμφανώς ηλικιακά μεγαλύτερα από τους μαθητές να μοιράζουν προκηρύξεις υπέρ της κατάληψης δίχως να υπάρχει κάποια υπογραφή συλλογικού συντονιστικού οργάνου ή κάποιας μαθητικής οργάνωσης σε αυτές. Επιχείρησα να συνομιλήσω μαζί τους προκειμένου να μάθω από πού προέρχονται πολιτικά, αλλά μόλις δήλωσα πως είμαι ανταποκριτής του δημοσιογραφικού Politically Incorrect, αρνήθηκαν να πουν περισσότερα για την δράση τους (που μόνο πολιτική ή κομματική μπορώ να την περιγράψω) και αρκέστηκαν σε γενικόλογα του τύπου «ρώτα τους μαθητές». Δεν έκρυψα την έκπληξη μου για την επίμονη άρνηση τους να μου απαντήσουν ποιος ήταν ο σκοπός της παρουσίας τους στον εξωτερικό χώρο του σχολείου.
Φτάνοντας στην πόρτα με την αλυσίδα, μία εικόνα ορόσημο των μαθητικών καταλήψεων, συνομίλησα με μέλος του 15μελούς, το οποίο ήταν υπεύθυνο για το συντονισμό της κατάληψης. Όταν δήλωσα την ιδιότητα και το σκοπό μου, μου εξήγησαν πως είναι πρόθυμοι να μιλήσουν αλλά να διατηρηθεί η ανωνυμία τους. Ο πρόεδρος του 15μελούς, ένας 17χρονος μαθητής της Γ’ λυκείου μου εξήγησε πως το μήνυμα της κατάληψης είναι ξεκάθαρα υπέρ της δημόσιας και δωρεάν παιδείας και ενάντια της παραπαιδείας και των φροντιστηρίων. Φάνηκε ενημερωμένος για τις αλλαγές στο σύστημα εισαγωγής στη τριτοβάθμια εκπαίδευση ενώ δεν σταμάτησε να ενημερώνει τους συμμαθητές του με επιχειρήματα για τα προβλήματα της παρούσας εκπαιδευτικής πολιτικής.
Άλλοι μαθητές μίλησαν για την αλληλεγγύη και αλληλοϋποστήριξη των σχολειών ως το μόνο μέσο για την πρακτική αλλαγή των εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων. Παραδέχομαι πως εντυπωσιάστηκα από τη ετοιμότητα και δομή της πολιτικής επιχειρηματολογίας πολλών μαθητών.
Στη συνέχεια παρακολούθησα τη διαδικασία της ψηφοφορίας, όπου προηγήθηκε μια σύντομη ανάπτυξη των επιχειρημάτων υπέρ της κατάληψης. Το αποτέλεσμα δεν με ξάφνιασε. Επί των παρόντων μαθητών, υπέρ της κατάληψης ήταν ένα 90% εν αντιθέσει ενός ισχνού 10% κατά. Μία μικρή ομάδα μαθητών θα οργάνωνε τη συμμετοχή όσων επιθυμούσαν να πάρουν μέρος στην μαθητική πορεία στο κέντρο της Αθήνας.
Κατάφερα να συνομιλήσω με μαθητές που ψήφισαν κατά. Μαθητής δήλωσε πως ψήφισε κατά για τους «λόγους του κατά». Μου εξήγησε πως τα επιχειρήματα υπέρ της κατάληψης δεν τον έπεισαν. Παραδέχτηκε όμως, πως η Παιδεία πρέπει να αλλάξει. Ακόμα σε ερώτηση «Τι θα άλλαζες σήμερα;» η απάντηση ήταν το Πολίτευμα διότι οι νέοι δεν έχουν πρόσβαση στην εξουσία.
Επίσης μαθητές δήλωσαν πως δεν υπάρχουν «ταμπέλες» για όσους ψηφίζουν υπέρ ή κατά.Μαθήτρια Β’ λυκείου, που δεν πάει φροντιστήριο δήλωσε πως ψήφισε υπέρ διότι πράγματι πρέπει να υπάρχει αλλαγή στην εκπαίδευση για να πραγματωθεί ο στόχος της δωρεάν παιδείας.
Σε συζητήσεις με μαθητές γίνεται κατανοητό πως ο λόγος του «θέλω να χάσω μάθημα» υπάρχει, αλλά βρήκα από όλους τους μαθητές μια πεποίθηση πως κάτι επιτέλους πρέπει να αλλάξει.
Ακόμη, σε ερώτηση αν υπάρχει κομματικός δάκτυλος πίσω από την κατάληψη, οι μαθητές απάντησαν πως δεν έχει ιδιαίτερη σημασία καθώς ο στόχος (δωρεάν παιδεία/πάταξη παραπαιδείας) παραμένει ο ίδιος. Πάντως σε κλειστές συζητήσεις, το όνομα της ΚΝΕ εμφανιζόταν πυκνά συχνά ως κινητοποιητή της συγκεκριμένης ημέρας καταλήψεων.
Σημαντικό στοιχείο της κατάληψης ήταν η δημιουργία αλληλέγγυου χώρου μελέτης όπου οι μαθητές βοηθούσαν ο ένας τον άλλον. Ο πρόεδρος του 15μελους μου είπε πως ταυτόχρονα με την σημερινή κινητοποίηση γίνεται σεβαστό το αίτημα και δικαίωμα των συμμαθητών του να διαβάσουν, οπότε και δημιούργησαν τον συγκεκριμένο χώρο.
Προσωπικά συμπεράσματα κατά τη διάρκεια του ρεπορτάζ είναι τα εξής: Οι έφηβοι σήμερα δέχονται να μιλήσουν, να επιχειρηματολογήσουν και να ακούσουν την αντίθετη άποψη. Ανεξαρτήτων πολιτικών και κοινωνικών πεποιθήσεων για το ρόλο της κατάληψης, το να βλέπεις έναν χώρο όπου κυριαρχεί ο διάλογος, η δημοκρατία και η αλληλεγγύη σου δίνει ελπίδα για το αύριο.
Πολιτικός Επιστήμονας – Διεθνολόγος – Στέλεχος Εταιρίας στην Ασφαλιστική αγορά – Αιρετό μέλος του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού
