Πριν λίγες μέρες στην Ελλάδα διοργανώθηκε συνέδριο για τη Στωική φιλοσοφία, στα πλαίσια αυτού δύο εκ των ομιλητών βρέθηκαν στο βιβλιοπωλείο του Ιανού και συνέχισαν τη συζήτηση περί στωικισμού με το αναγνωστικό κοινό.

Το Politically Incorrect συνεχίζοντας τις ενναλακτικές συζητήσεις/συνεντεύξεις που σας προσφέρει, βρέθηκε εκεί και συνομίλησε με το Λέκτορα Dr. John Sellars του Πανεπιστημίου Royal Holloway, μια συζήτηση που ηχογραφήθηκε και παρουσιάζεται αποκλειστικά στη σελίδα μας.

Πριν όμως μπούμε διεξοδικά στην παρουσίαση αυτής της συζήτησης, θα αναφέρουμε μερικά γενικά στοιχεία για το Στωικισμό για όσους δε γνωρίζουν ή δεν έχουν ξανακούσει αυτή τη φιλοσοφική τέχνη και προσέγγιση που προσέφεραν αυτοί οι φιλόσοφοι. Άραγε γιατί αυτό το αρχαίο φιλοσοφικό ρεύμα γοητεύει τόσο τους επιχειρηματίες και τα άτομα που εργάζονται σε ανταγωνιστικό περιβάλλον; Άραγε γιατί η J.K Rowling είναι οπαδός των στωικών φιλοσόφων, ενώ ο Bill Clinton διαβάζει κάθε χρόνο το έργο «Τα Είς Αυτόν» του Μάρκου Αυρήλιου;

Προσεγγίζοντας σιγά σιγά το θέμα, ο Στωικισμός ως φιλοσοφικό ρεύμα δημιουργήθηκε γύρω στα 300 π.Χ. από τον Ζήνωνα τον Κιτέα και εμφανίζεται σε ελληνιστικά και ρωμαϊκά κείμενα. Η στωική φιλοσοφία θέτει επί τάπητος κάποια σημαντικά ερωτήματα που αντιμετωπίζουμε κατά τη διάρκεια της ζωής μας, τα οποία αφορούν μεταξύ άλλων την κατανόηση της θέσης μας στον κόσμο και στην κοινωνία, το πως θα διαχειριζόμαστε τα συναισθήματα μας και θα διαβιούμε ευγενώς, το πως να συμπεριφερόμαστε στους γύρω μας όταν συναναστρεφόμαστε μαζί τους και το πως να συνεχίζουμε να λειτουργούμε όταν τα πράγματα δεν πηγαίνουν καλά για μας. Θέλοντας και επιδιώκοντας τη θεραπεία του πνεύματος μας, οι στωικοί προτείνουν λύσεις που θα λειτουργήσουν ως βάλσαμο στις ανησυχίες μας, λύσεις που αφορούν το τι μπορούμε να ελέγξουμε και τι όχι στην καθημερινότητα μας, αποφεύγοντας έτσι τις ενδεχόμενες αρνητικές επιπτώσεις των πράξεων μας. Ο Dr. John Sellars λοιπόν, μας εντάσσει μέσω των ερωτήσεων που του κάναμε σε αυτόν τον κόσμο της στωικής φιλοσοφίας, όπου όλοι οι Έλληνες πρέπει έστω και λίγο να διαβάσουν περί τίνος πρόκειται, με στόχο την προσωπική τους αυτοβελτίωση.

Ερώτηση: Μπορείτε να μου περιγράψετε σε μερικές φράσεις τι είναι ο στωικισμός;

Απάντηση: Μία από τις κεντρικές ιδέες του στωικισμού είναι ότι η αίσθηση της ευτυχίας, της ευημερίας μας απορρέει από την ποιότητα του χαρακτήρα μας, από το μυαλό μας και οι εξωτερικές κτήσεις ή (τα εξωγενή) γεγονότα είναι περιστασιακά και μπορούμε να είμαστε ευτυχείς, ανεξάρτητα από τις περιστάσεις στις οποίες ζούμε.

Ερώτηση: Πώς ο στωικισμός μπορεί να επηρεάσει την καθημερινή σκέψη μας;

Απάντηση: Ο στωικισμός έχει να κάνει με το να επηρεάζει την καθημερινή μας σκέψη. Έχει να κάνει με το να μας διδάσκει να σκεφτόμαστε τα πράγματα με διαφορετικό τρόπο, έτσι ώστε να αντιδρούμε στις καταστάσεις και στα γεγονότα διαφορετικά μέσα, ώστε με αυτόν τον τρόπο να μη μας ενοχλούν τόσο πολύ.

Ερώτηση: Ποιες είναι οι αξίες και οι αρχές του στωικισμού;

Απάντηση: Η βασική ιδέα λοιπόν είναι ότι έχουμε έναν εξαιρετικό χαρακτήρα ή νου που ενσωματώνει τις παραδοσιακές αρετές του θάρρους, της μετριοπάθειας και της δικαιοσύνης, όπου όμως αυτά είναι τα μοναδικά πράγματα που είναι ευγενή αγαθά και ο λόγος για τον οποίο αυτά είναι τα μόνα ευγενή αγαθά είναι επειδή πάντοτε δρουν ως επωφελείς (παράγοντες), αν έχεις έναν καλό χαρακτήρα πάντα επωφελείσαι από αυτόν, αλλά αν είσαι πλούσιος κάποιες φορές ωφελείσαι από αυτό, κάποιες φορές όμως σε βλάπτει.

Ερώτηση: Γιατί κάποιος να διαβάσει στωικισμό, ποια νομίζετε ότι είναι τα θετικά στοιχεία αυτών των φιλοσοφικών ιδεών, στοιχεία που μπορούν να μας αλλάξουν, να αλλάξουν την προσωπικότητα και τα συναισθήματά μας;

Απάντηση: Λοιπόν ναι αυτό είναι πάνω κάτω, να αλλάξουμε τον χαρακτήρα μας, να αλλάξουμε τον τρόπο με τον οποίο αντιδράμε στις καταστάσεις, έτσι έχουμε διαφορετικά συναισθήματα, αποφεύγουμε δηλαδή τα αρνητικά συναισθήματα, βιώνουμε περισσότερα θετικά συναισθήματα, αυτό είναι το ζητούμενο.

Ερώτηση: Ποιος είναι ο αγαπημένος σας στωικός φιλόσοφος;

Απάντηση: Αυτή είναι μια πολύ δύσκολη ερώτηση. Όλοι έχουν διαφορετικές προσωπικότητες και έτσι με κάποιο τρόπο μου αρέσουν περισσότερο για διαφόρους λόγους. Νομίζω ότι ίσως ο Επίκτητος είναι ο αγαπημένος μου που είναι πολύ άμεσος στον τρόπο που μιλάει στους ανθρώπους και αυτό μπορεί να είναι αρκετά συγκλονιστικό και μπορεί να αστειεύεται με τους ανθρώπους για το τρόπο σκέψη τους.

Εμείς με τη σειρά μας να ευχαριστήσουμε τον Dr. John Sellars και να προτείνουμε στους αναγνώστες μας να διαβάσουν για τους στωικούς φιλοσόφους και τη στωική φιλοσοφία, ενώ η αρχή μπορεί να γίνει και με το βιβλιαράκι με τίτλο «Η Τέχνη των Στωικών» που έχει γράψει ο κ. Sellars, όπου εμπεριέχονται οι σκέψεις του Σένεκα, του Μάρκου Αυρήλιου και του Επίκτητου, με του οποίου τη ρήση κλείνουμε το παρόν άρθρο:

«Μην ξεχνάτε, δεν αρκεί να σας χτυπήσουν, να σας προσβάλουν ή να σας κάνουν κακό, πρέπει να πιστέψετε πως σας κάνουν κακό. Αν κάποιος καταφέρει να σας προκαλέσει, συνειδητοποιήστε πως το μυαλό σας είναι συνένοχο στην πρόκληση» (Επίκτητος).