«Τα παιδιά εκτίθενται σε σχεδόν εννέα παραδείγματα σωματικού πόνου ανά ώρα κατά τη διάρκεια τηλεοπτικών εκπομπών και ταινιών» σύμφωνα με νέα μελέτη των Πανεπιστημίων του Μπαθ και του Κάλγκαρι. Στη μελέτη αναλύθηκαν 16 από τα πιο δημοφιλείς παιδικές ταινίες όπως, The Secret Life of Pets, Despicable Me 2, Toy Story 3 & 4, Inside Out, Incredibles 2, Up, Zootopia, Frozen και Finding Dory και τηλεοπτικές σειρές όπως, Sofia the First, Shimmer and Shine, Paw Patrol, Octonauts, Peppa Pig and Daniel Tiger Neighborhood υπό το πρίσμα ότι αφορά τον πόνο και την ενσυναίσθηση. Τα αποτελέσματα είναι αποκαλυπτικά…
Στις συγκεκριμένες σκηνές, απεικονίστηκαν 454 επώδυνα περιστατικά. Ο πόνος μπορεί να παρατηρηθεί σε πολλές μορφές. Οπότε οι ερευνητές τον κατέταξαν στις κατηγορίες: καθημερινά περιστατικά (ένας μικρός τραυματισμός όπως ένα ξύσιμο ή μώλωπες), σοβαρά (πιο σοβαρό / σοβαρό τραυματισμό), βίαια (εσκεμμένη βλάβη που προκλήθηκε από παρατηρητή) · χρόνια (πόνος στο στομάχι, πονοκέφαλος ή πόνος στην πλάτη) και διαδικαστικά / ιατρικά ή άλλα. Μάλιστα παρατηρήθηκε ότι το 79% των παρατηρούμενων στιγμών πόνου προέρχονταν από βία ή τραυματισμούς και μόνο το 20% των παραδειγμάτων απεικόνιζαν καθημερινές προσκρούσεις και μώλωπες, όπως πτώση ή πρόσκρουση σε αντικείμενα. Σημειωτέον, και κατά πλειοψηφία, οι αρσενικοί χαρακτήρες ήταν πιο πιθανό από τα θηλυκά να υποστούν «σοβαρό» πόνο.
Τα πλέον ανησυχητικό είναι η το πόρισμα των ερευνητών πως υπάρχει μια παγκόσμια έλλειψη ενσυναίσθησης σε έναν χαρακτήρα πόνου. Από τα οδυνηρά περιστατικά, το 75% ήταν μάρτυρες και στο 41% των περιπτώσεων, οι χαρακτήρες δεν φαίνονταν ιδιαίτερα ανταποκρινόμενοι. Η ενσυναίσθηση μετρήθηκε από το αν οι χαρακτήρες έδειξαν ανησυχία (βοηθώντας, κάνοντας φωνητικές παρατηρήσεις δίνοντας συμβουλές) ή αδιαφορία (απομακρύνθηκε από ή αγνοούσε τον πάσχοντα). Περιγράφει δε, σύμφωνα με την Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία, την ικανότητα κατανόησης της άποψης ενός άλλου ατόμου ή πραγματικά να φαντάζεται πώς μπορεί να αισθάνεται ή να σκέφτεται αυτό το άτομο. «Η ενσυναίσθηση δεν συνεπάγεται, από μόνη της, κίνητρο για βοήθεια, αν και μπορεί να μετατραπεί σε συμπάθεια ή προσωπική αγωνία, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε δράση», σημειώνει ο Οργανισμός.
Η συν-συγγραφέας της μελέτης Melanie Noel, αναπληρώτρια καθηγήτρια ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Κάλγκαρι και ερευνητής παιδιατρικού πόνου, σχολιάζει και αναφέρει ότι όχι μόνο οι αρσενικοί χαρακτήρες βίωσαν πιο σοβαρούς και έντονους τύπους πόνου από τους γυναικείους χαρακτήρες, αλλά τα αγόρια ήταν πιο πιθανό να γελάσουν, ενώ τα κορίτσια έλαβαν περισσότερη ενσυναίσθηση. Μάλιστα, η απεικόνιση του πόνου έχει επιρροή, γιατί, όπως συν-γράφει σε μια επικείμενη συνομιλία για την έρευνα, «ο πόνος είναι μεγάλο μέρος της παιδικής ηλικίας. Ωστόσο, ως κοινωνία αποφεύγουμε να αντιμετωπίζουμε και να στιγματίζουμε τον πόνο ». Οι συνέπειες αυτής της υιοθετούμενης στάσης μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τη διαχείριση του παιδιατρικού πόνου. Ο συναισθηματικός πόνος συνδέεται επίσης με τον σωματικό πόνο, ειδικά σε περιπτώσεις στις οποίες τα παιδιά αισθάνονται ότι ο πόνος τους δεν είναι γνωστός.
Η εκτίμησή μας είναι ότι αυτά τα προγράμματα θα μπορούσαν να κάνουν πολύ περισσότερα για να βοηθήσουν τα παιδιά να κατανοήσουν τον πόνο διαμορφώνοντάς τον με διαφορετικούς τρόπους και ιδιαίτερα δείχνοντας περισσότερη ενσυναίσθηση όταν οι χαρακτήρες βιώνουν πόνο. Αυτό είναι σημαντικό για τον τρόπο με τον οποίο τα παιδιά αλληλεπιδρούν με άλλους όταν ένα από αυτά βιώνει πόνο, όπως όταν ένας φίλος μπορεί να πέσει στην παιδική χαρά ή όταν πηγαίνει στους γιατρούς για ρουτίνα εμβολιασμούς. Αυτό που μπορούν να κάνουν οι γονείς είναι να ρωτήσουν τα παιδιά τους τι θα έκαναν σε συγκεκριμένες σκηνές, υπό συγκεκριμένες περιπτώσεις και υπό το ατομικό μοντέλο συμπεριφοράς του κάθε παιδιού. Άλλωστε είναι τέτοια η συμβολή τους και η επιρροή τους ώστε, αν και τα μέσα ενημέρωσης διαδραματίζουν ισχυρό ρόλο, να μπορούν να μοντελοποιήσουν μη στερεοτυπικούς ρόλους φύλου και να φροντίζουν τους άλλους.
Νομικός – Φιλόλογος – Μεταπτυχιακός φοιτητής Φιλοσοφίας
