Γράφει ο Κωνσταντίνος Μπαλατσός

Τα γεγονότα της Νέας Σμύρνης έφεραν στο προσκήνιο γι’ άλλη μια φορά πάθη και νοοτροπίες που κυριαρχούσαν στο πολιτικό σώμα κατά την περίοδο της βαθιάς οικονομικής ύφεσης. Συνθήματα όπως «η βία φέρνει βία» κατέκλυσαν τα socialmedia, κάνοντας φανερή την έλλειψη πολιτικής αγωγής και συνείδησης -κυρίως από τους νέους-. Κοινώς, έλαμψε ξανά με όλη της την λαμπρότητα η πολιτική μας ρηχότητα.

Ένας λαός που τυφλώνεται συχνά από τα συναισθήματά του είναι σίγουρο ότι θα πέφτει πάντα θύμα άθλιων δημαγωγών. Δεν είναι δα και τόσο δύσκολο να δημιουργήσεις αισθήματα θυμού και οργής σε έναν ευέξαπτο λαό. Η συνταγή είναι απλή. Χρησιμοποιείς μια ρητορική περί καταπάτησης ελευθεριών, παραβίασης θεμελιωδών δικαιωμάτων και κατάχρησης εξουσίας, ασχέτως αν αυτά πράγματι συμβαίνουν.Σε χρόνο ρεκόρ, χωρίς να το αντιληφθείς, έχεις έτοιμο ένα οργισμένο πλήθος. Μάλιστα, στην εποχή των socialmedia, όλα αυτά παρουσιάζονται ακόμα πιο διογκωμένα, διαστρεβλώνοντας τις περισσότερες φορές την ίδια την κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα. Αν θεωρεί κανείς ότι πράγματι ζούμε σε χούντα, τολμώ να πω ότι μιλάμε περί αφελούς ανθρώπου. Όταν όμως αυτή η εντύπωση στήνεται εντέχνως από συγκεκριμένους παράγοντες και ρυθμιστές της ψηφιακής και κατ’ επέκταση της πολιτικής μας ζωής, έχοντας ως σκοπό να διεγείρουν τα πάθη των πολιτών, τότε μιλάμε για άκρως επικίνδυνες καταστάσεις. Ωστόσο, σε αυτές τις καταστάσεις αποδεικνύεται η ωριμότητα ενός πολιτικού σώματος και, δυστυχώς, αποτύχαμε οικτρά για ακόμα μια φορά. Ο ατυχής και αντι – επαγγελματικός χειρισμός ενός αστυνομικού επιστρατεύθηκε ως αφήγημα από τις γνωστές πολιτικές δυνάμεις της χώρας που επενδύουν συστηματικά στον διχασμό, δημιουργώντας ένα πλήθος κυριευμένο από αντι-αστυνομική μανία και φτάνοντας στο σημείο να επιτεθούν -σχεδόν θανάσιμα- σε έναν εν υπηρεσία αστυνομικό.

Μια χρόνια παθογένεια του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος είναι η ανεπαρκής διδασκαλία μαθημάτων πολιτικής αγωγής, όπως επίσης και η ολοένα εντεινόμενη υποβάθμιση των κλασικών – ανθρωπιστικών σπουδών. Στην Ελλάδα το σχολείο εκλαμβάνεται ως πρόδρομος για την εισαγωγή των νέων στην παραγωγική εργασία, ως δηλαδή μονοδιάστατη σύνδεση της εκπαίδευσης με την οικονομία, με αποτέλεσμα να δημιουργεί άτομα, όχι όμως πολίτες. Και όταν είναι στόχος ενός εκπαιδευτικού συστήματος να δημιουργεί άτομα, έστω καλά καταρτισμένα από άποψη τεχνικών ικανοτήτων και γνώσεων αλλά ανίκανα να διαχειριστούν μελλοντικά περιόδους πολιτικής κρίσης ή αστάθειας, διότι ας μην ξεχνάμε σε μια δημοκρατία οι ευθύνες βαραίνουν τόσο τους πολιτικούς όσο και τους πολίτες, τότε είναι δεδομένο ότι οι σκηνές που αντικρίσαμε προ ολίγων ημερών στην Νέα Σμύρνη όπως και πριν λίγα χρόνια στις πλατείες των «αγανακτισμένων» θα επαναλαμβάνονται εις το διηνεκές.

Ο Montesquieuσωστά είχε χαρακτηρίσει την δημοκρατία ως το πιο απαιτητικό πολίτευμα στο αριστούργημά του Το Πνεύμα των Νόμων. Είναι το μοναδικό πολίτευμα που απαιτεί από τους πολίτες να είναι ενάρετοι, καθώς διαδραματίζουν ενεργητικό ρόλο στο πολιτικό γίγνεσθαι. Παραταύτα, δεν μπορούμε να ελπίζουμε ότι με την κατάλληλη εκπαίδευση μπορούν όλοι οι πολίτες να φτάσουν σε υψηλά επίπεδα ωριμότητας, ώστε κάθε φορά να αποφασίζουν και να πράττουν με διαύγεια και νηφαλιότητα. Κάτι τέτοιο, εκτός από ουτοπικό, θα σήμαινε και το τέλος της ιστορικής εξέλιξης, καθώς θα φτάναμε σε τέτοια επίπεδα τελειότητας που όλα θα λειτουργούσαν αυτοματοποιημένα και με σωστό τρόπο. Εν τούτοις, δεν είναι ουτοπικό να μάθουν οι πολίτες ότι η βία δεν φέρνει βία σε ευνομούμενα κράτη αλλά δικαιοσύνη, ούτε ότι το κράτος δεν είναι εχθρός μας αλλά το μοναδικό όχημα για να πορευόμαστε στον σύγχρονο κόσμο. Τέλος, δεν είναι ουτοπικό να μάθουν ότι το μονοπώλιο της βίας το κατέχει το κράτος, ως έσχατη λύση, ώστε να επιβάλλονται οι νόμοι όταν δεν τηρούνται. Απλά, βασικά στοιχεία πολιτικής φιλοσοφίας, που δυστυχώς δεν φρόντισε ποτέ το σχολείο να μας διδάξει.