Γράφει ο Νίκος Βότσιος

Κάθε χρόνο στις 19 Μαΐου είναι η ημέρα μνήμης των θυμάτων της γενοκτονίας των Ποντίων. Δυστυχώς, όμως, δεν θυμόμαστε, αλλά ούτε και μάθαμε ποτέ αρκετά για τη μέρα αυτή.

Παρακολουθώντας σχετική εκπομπή σε γνωστό τηλεοπτικό σταθμό άκουσα κάποιον «ειδικό προσκεκλημένο» να κάνει λόγο για τη βαρβαρότητα των Οθωμανών έναντι των Ποντίων. Ομολογώ πως τα έχασα. Οποιοσδήποτε είδε έστω τη σειρά «Κόκκινο Ποτάμι» ξέρει πως οι γενοκτονίες, οι εκτοπισμοί, οι αρπαγές περιουσίας συνέβησαν μετά την πτώση του Σουλτάνου με την άνοδο των Νεότουρκών, ηγέτης των οποίων ήταν ο πολυτραγουδισμένος Κεμάλ, όταν δηλαδή η παλαιά Οθωμανική Αυτοκρατορία μετασχηματίστηκε σε αυτό που γνωρίζουμε σήμερα ως Τουρκικό Κράτος. Η Οθωμανική Αυτοκρατορία ήταν ακόμα πολυεθνής. Όταν πραγματοποιήθηκε η αλλαγή σε Τουρκικό Κράτος η πρώτη επιδίωξη ήταν να εκδιωχθούν όλοι οι «ξένοι».

Η άγνοια όμως δε σταματά εκεί, αλλά συνεχίζει στο σχολικό βιβλίο. Συγκεκριμένα, στη Νεοελληνική Λογοτεχνία της Γ’ Λυκείου σε αναφορά κειμένου για τον Κεμάλ αναγράφεται πως ήταν «Διακεκριμένος Τούρκος στρατιωτικός και πολιτικός, θεμελιωτής του σύγχρονου τουρκικού κράτους και πρώτος Πρόεδρος της τουρκικής δημοκρατίας». Όλα αυτά καλά και αληθή όμως θα μπορούσατε να φανταστείτε το αντίστοιχο βιβλίο του Ισραήλ σε αναφορά στο Χίτλερ να αποδίδει μνεία στις στρατηγικές του ιδιότητες και την ικανότητα διαχείρισης κρίσεων; Αν τον έκριναν από αυτή τη σκοπιά σίγουρα θα βλέπαμε άλλον ένα επιτυχημένο στρατιωτικό και πολιτικό που έπιασε τον παλμό του κόσμου και οδήγησε σε «μεγάλες αλλαγές». Όμως αυτό δεν είναι αλήθεια.

Πρωτού θεωρηθεί η σύγκριση αδόκιμη, πρέπει να σκεφτούμε τα κίνητρα: Η σφαγή των Ελλήνων του Πόντου και της Πόλης είχε σκοπό να περάσει η γη και το εμπόριο στα χέρια των Τούρκων που μέχρι τότε, αν και διοικούσαν την αυτοκρατορία, πολλοί Έλληνες είχαν σημαντικές θέσεις στον ιδιωτικό τομέα με αποτέλεσμα να αποσπούν προνόμια και να εξασφαλίζουν ένα καλύτερο, συγκριτικά με τους φτωχότερους Οθωμανούς, βίο. Από την άλλη, στη Γερμανία του Χίτλερ το εμπόριο και κατά συνέπεια το ιδιωτικό κεφάλαιο βρισκόταν σε μεγάλο βαθμό στα χέρια της Εβραϊκής Κοινότητας. Τα επακόλουθα γνωστά: η νύχτα των κρυστάλλων το Νοέμβριο του ’38 ήταν η αρχή αυτού που αργότερα ονομάστηκε Ολοκάυτωμα. Αν προστεθεί το γεγονός πως οι Νεότουρκοι είχαν ως συμβούλους Γερμανούς στρατηγούς, η σύνδεση στην όλη στρατηγική γίνεται καταφανής.

Και ρωτώ: Ένα κομμάτι της ιστορίας μας που είναι μόλις 100 χρόνια πίσω, πως γίνεται να έχει παραδοθεί στη λήθη σε συλλογικό επίπεδο; Πως γίνεται παιδιά που τελειώνουν το σχολείο να μην έχουν ιδέα για τα Πογκρόμ στην Πόλη μερικά χρόνια μετά, για τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, τις πορείες θανάτου; Ακόμη χειρότερα τα παιδιά, αλλά και όλοι όσοι ευθύνονται για τη μόρφωσή τους, πως γίνεται ένα σφαγέα υποκινούμενο από στυγνό μίσος για τους προγόνους τους να τον συζητάνε με δέος για τις «τομές» και τον εκσυγχρονισμό που έφερε στο γειτονικό κράτος;

Τελικά, ασχέτως εθνικού φρονήματος και εθνικής διδασκαλίας της ιστορίας, η οποία έχει κατακριθεί συχνά όχι αναίτια, η ιστορία κρύβει τεράστια βία και σφαγείς λαών, οι οποίοι χωρίς να υπολογίζουν τον ανθρώπινο παράγοντα, δολοφόνησαν αθώους, πειραματίστηκαν πάνω σε ανθρώπους και τους εκδίωξαν, μόνο και μόνο για να αντλήσουν εξουσία και ισχύ. Αυτούς τους εξουσιομανείς δεν μπορούμε και δεν πρέπει να τους θυμόμαστε για αυτά που υφάρπαξαν, αλλά για το ουσιαστικό κακό που έκαναν εν ζωή.