Σημείο συζήτησης για κάθε ελληνόπουλο είναι οι επαγγελματικές ευκαιρίες που δίνονται στην Ελλάδα. Εξηγούμαι: Η ζωή του σύγχρονου νέου στην χώρα μας λειτουργεί βάσει συγκεκριμένων ερωτημάτων. Συνηθέστερα τίθενται από την ίδια την κοινωνία, η οποία απαιτεί παρά παρέχει, και τον οδηγεί σε ένα ιδιαίτερο ατομικό αδιέξοδο. Ας παρακολουθήσουμε την πορεία σκέψης του:
Σε ποια σχολή;
Πρώτο ερώτημα είναι η διαδρομή που οφείλει να ακολουθήσει προκειμένου να εργαστεί σε τομέα που τον ενδιαφέρει. Το πρόβλημα εδώ είναι πως δεν υφίστανται θέσεις εργασίας που ταιριάζουν στα ενδιαφέροντά σου σε μία χώρα όπως η Ελλάδα που οι εργασιακές ευκαιρίες άπτονται σε πολύ συγκεκριμένους τομείς. Αν είναι τυχερός να ενδιαφέρεται για τον τουρισμό ή τα αγροκτηνοτροφικά έχει μία πρώτη ευκαιρία, ίσως. Αν και οι συγκεκριμένοι τομείς κατέχονται από τις δικές τους ιδιαίτερες κρίσεις, δεν λειτουργούν σε καμία περίπτωση ιδανικά, ούτε όλο τον χρόνο. Πολλοί θα επιδιώξουν σπουδές στο πολυτεχνείο, την νομική ή ιατρική. Ωστόσο αν ένας νέος δεν διαθέτει προηγουμένως οικογενειακό γραφείο, δύσκολα θα εισαχθεί στην κοινωνιολογία του εκάστοτε επαγγέλματος. Οι πρώτες αυτές σκέψεις διαλύονται τη στιγμή που έρχεται η βαθμολογία των πανελληνίων. Εκεί απλά διαλέγει σχολές κάτω από μια τρομακτική ψυχολογική κατάσταση που δεν περιλαμβάνει μόνο τις εξετάσεις καθ’ αυτές. Εισέρχεται σε μία σχολή, ακολουθεί τον αγώνα των εξεταστικών παράλληλα με τον αγώνα κατανόησης του ιδιαίτερου συστήματος του ελληνικού πανεπιστημίου, ενός αγώνα επιβίωσης που ξεπερνά κάθε έννοια συστηματικού διαβάσματος.
Πτυχίο. Και τώρα τι;
Υπάρχει φημολογία μεταξύ τελειοφοίτων φοιτητών πως όταν κάποιος ορκίζεται, βιώνει μια περίοδο σοκ. Είναι η στιγμή που έχει ολοκληρώσει τον μαραθώνιο κατά μέσο όρο 50 μαθημάτων, απείρων ωρών διαβάσματος και παρακολούθησης, τεσσάρων ή πέντε χρόνων από τη ζωή του, ασύμφορων εξόδων για τα οικογενειακά οικονομικά, ειδικά αν σπουδάζει εκτός πόλης καταγωγής. Μάλιστα έρχεται να συμπεριληφθεί το γεγονός ότι για να πάρει πτυχίο στην ώρα του και με καλό βαθμό, το να εργάζεται είναι δείγμα μεγάλου θάρρους. Όταν λοιπόν μετά από προσωπικές και οικογενειακές θυσίες λαμβάνει ένα χαρτί, μοιάζει κάπως… λίγο. Αποδεικνύονται μεν οι γνώσεις, ωστόσο το ελληνικό πανεπιστήμιο διακατέχεται από ένα πολύ βασικό σφάλμα το οποίο δεν φαίνεται να θέλει καθόλου να διορθώσει: Δεν συνδέεται με την αγορά.
Όταν θα μεγαλώσω θα γίνω…
Έρχεται εκείνη η στιγμή που ανακαλείς τα παιδικά σου χρόνια, όταν σε ρώταγαν «Τι θα γίνεις όταν θα μεγαλώσεις;» και νιώθεις αφελής για κάθε απάντηση που ξεστόμισες. Βλέπεις πως πρακτικά είναι δύσκολο όχι να εργαστείς στον τομέα που έχεις πτυχίο, αλλά σε οποιοδήποτε τομέα. Σειρά έχει ένα ακόμα δίπολο: Να εργαστώ ή να ακολουθήσω μεταπτυχιακές σπουδές; Και οι δύο δρόμοι είναι μία θυσία. Στην πρώτη περίπτωση θυσιάζεις πιθανά μια καριέρα στον τομέα του σε κάποια χρόνια. Και είναι πιο δύσκολο να αποφασίσεις να ξεκινήσεις ένα μεταπτυχιακό αργότερα όταν θα έχεις χάσει επαφή με το ακαδημαϊκό πρόγραμμα. Στην άλλη περίπτωση χάνεις χρήματα τόσο επειδή δεν έχεις χρόνο να δουλέψεις, όσο επειδή τα περισσότερα μεταπτυχιακά δεν είναι δωρεάν. Βέβαια αν συνεχίσεις να ακολουθείς τον ακαδημαϊκό στίβο, κανείς δεν εγγυάται ότι μια μέρα θα καταφέρεις να εργαστείς εκεί που αγαπάς. Έχεις φτάσει περίπου 5 χρόνια αφού αισθάνθηκες τα πρώτα αδιέξοδα σχετικά με το επαγγελματικό σου μέλλον και συνεχίζεις να πορεύεσαι στο σκοτάδι. Νιώθεις ακόμα πιο αφελής που αγχωνόσουν για το ποια σχολή θα ακολουθήσεις, ακριβώς επειδή, είτε ήσουν από τους αριστούχους των πανελληνίων είτε όχι, επιβεβαιώνεται αυτό που έλεγαν τότε και γέλαγες «Η ζωή δεν καθορίζεται από τις πανελλήνιες.»
Η ζωή στην Ελλάδα καθορίζεται από το ελληνικό δημόσιο
Ας μην παρεξηγηθώ. Τρέφω σεβασμό στην γραφειοκρατία του κράτους και τους δημόσιους υπαλλήλους, όταν κάνουν σωστά τη δουλειά που τους έχει ανατεθεί και όταν πληρούν τις ικανότητες για την θέση που έχουν λάβει. Οτιδήποτε όμως δεν ακολουθεί αυτόν τον κανόνα είναι προβληματικό. Πιο προβληματικό όμως είναι πως όπου και αν πας, όπου και αν ρωτήσεις, όταν βρεθείς σε ηλικία να εργαστείς, οι μεγαλύτεροι έρχονται σχεδόν συνωμοτικά να σου αποκαλύψουν την υπέρτατο ελληνικό μυστικό: «Στο δημόσιο και έχεις την σιγουριά σου», σου λένε. Το αστείο είναι πως δεν έχουν καν άδικο. Αν είσαι τυχερός να βρεθείς εκεί, έχεις λύσει το πρόβλημα της ζωής σου. Είσαι πλέον καταξιωμένος Έλληνας πολίτης, με «Ε» κεφαλαίο. Κάθε τέλος του μήνα δεν χρειάζεται να τρέχεις στους ψυχολόγους με το άγχος ότι θα χάσεις την δουλειά σου και το σπίτι σου. Έλυσες το πρόβλημα. Ποτέ ξανά άγχος, ποτέ ξανά μιζέρια, εις τον αιώνα τον άπαντα, ή αλλιώς τη συνταξιοδότηση, την οποία και πάλι έχεις σίγουρη.
Ζήσε το μύθο στην Ελλάδα
Είναι αρκετά ενδιαφέρον πως το σύνθημα που έχει συνδεθεί αδιάρρηκτα με το ελληνικό καλοκαίρι, είναι αβάσταχτο για τους κατοίκους της χώρας όλο τον υπόλοιπο χρόνο. Η Ελλάδα είναι μύθος, και μάλιστα αρχαιοελληνικός. Αν δεν έχεις μπάρμπα στην Κορώνη ή φίλο τον καφετζή στην Βουλή, η λύση είναι το δημόσιο. Αν δεν καταφέρεις τίποτα από το δύο, έρχεται το τέλος. Και το τέλος, όπως στην ελληνική τραγωδία φέρει την κάθαρση, η οποία είναι όμως αιματηρή. Οι λύσεις είναι δύο: Εξωτερικό και μαύρη πέτρα ή συμβιβασμός και μαύρη ζωή. Σε κάθε περίπτωση, τα ερωτήματα είναι ξεκάθαρα: Για ποιάν Ελλάδα να κάτσεις να παλέψεις; Τι επαγγελματικές ευκαιρίες σου προσέφερε; Τι αναγνώριση έγινε στους κόπους σου; Η χώρα της δημοκρατίας και του πνεύματος σάμπως δεν κάθεται να ακούσει. Σου έχει γυρίσει την πλάτη. Και έτσι έχει γυρίσει την πλάτη στον ίδιο της τον εαυτό.
Αναδημοσίευση από εφημερίδα Εστία – 07/08/2020
Αρχισυντάκτρια Politically Incorrect – Αρθρογράφος – Πολιτικός επιστήμονας
