Τις τελευταίες ημέρες κάθε έτους είθισται να κινούμαστε σε δύο επίπεδα πανανθρώπινα. Το ένα, είναι η ανασκόπηση του έτους που προστίθεται στην ανθρώπινη ιστορία πλέον, εξετάζοντας τι πετύχαμε και τι όχι, και το δεύτερο είναι οι προσδοκίες που μας γεννώνται, λόγω της έλευσης του νέου έτους και δικαίως, καθώς μας περιμένουν 365 νέες σελίδες, πάνω στις οποίες ο άνθρωπος γράφει την δική του προσωπική ιστορία έχοντας ως προίκα… τους νέους στόχους που έχει θέσει. Έτσι, θα προσπαθήσω να πιάσω το νήμα του 2021 από εκεί που το άφησε το 2020, σκεπτόμενος, περιληπτικά, όσα περάσαμε μέσα στο 2020 και πώς αυτά μπορούν να δημιουργήσουν ή όχι μια ελπίδα σε σχέση με το νέο έτος και την πορεία της ανθρωπότητας.
Αναμφίβολα, το 2020 είναι το πιο ιδιαίτερο έτος στην ιστορία του 21ου αιώνα μέχρι σήμερα. Το χαρακτηριστικότερο γεγονός αποτελέι η έλευση της πανδημίας που συγκλόνισε ολόκληρο τον πλανήτη. Το 2020 επιφορτίστηκε με υπερεθνικές προκλήσεις που απασχολούσαν και προηγούμενα έτη(π.χ. κλιματική αλλαγή, διεθνής τρομοκρατία κλπ.), ωστόσο οι διεθνείς προκλήσεις που δημιούργησε σε ορισμένα πεδία της ανθρωπότητας(υγεία) είχαν τέτοια πρωτοφανή δυναμική, που θα ήταν αδύνατο να μην συμπαρασύρουν ακόμη και τον πιο αδρανοποιημένο πολίτη αυτού του «παγκόσμιου χωριού». Αποφεύγω να γράψω «κράτους», γιατί το 2020 απέδειξε ακράδαντα, όχι ότι δεν συνέβαινε πριν, ότι όταν κάτι γίνεται σε μία γωνία του πλανήτη, αναπόφευκτα, επηρεάζει όλον τον κόσμο. Η παγκόσμια υγειονομική κρίση το κατέστησε περισσότερο ή λιγότερο σαφές σε όλους.
Οι αποφάσεις και τα γεγονότα στο πολιτικό, κοινωνικό, οικονομικό επίπεδο επηρεάζουν την ζωή των πολιτών με ποικίλους τρόπους. Στον κλάδο της υγείας όχι απλά επηρεάζουν την ζωή των πολιτών αλλά θέτουν με ουσιαστικό τρόπο στο επίκεντρο την ζωή όλων των ανθρώπων ενός κράτους, γιατί δεν είναι όλοι οι άνθρωποι πολίτες ενός κράτους. Συνεπώς, υγειονομικά ζητήματα, όπως η πανδημία, επηρεάζουν όλους τους ανθρώπους παγκόσμια και ταχύτατα. Συνεπώς, ο άνθρωπος βρέθηκε στο επίκεντρο ως ανθρώπινη φύση πρωτίστως και δευτερευόντως ως πολιτικό, κοινωνικό όν σε παγκόσμιο εύρος, περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο έτος του 21ου αιώνα, καθώς η πανδημία δεν γνωρίζει διακρίσεις.
Οι άνθρωποι πέρασαν δύο καραντίνες, μάλιστα η τελευταία διαρκεί ακόμη και το 2021, κρούσματα-θάνατοι καθημερινά αλλά και γεννήσεις, κυρίως από αυτά σημαδεύτηκαν οι άνθρωποι και με ότι άλλες συνέπειες έφερε η πανδημία και θα εξακολουθούν να σημαδεύονται μέχρι το πέρας του Κορονοϊού. Παρόλα αυτά, αν κάτι ισχύσει το 2021 είναι η νέα κανονικότητα που θα φέρει, έπειτα από τις μεταβολές που συντελέστηκαν και συντελούνται σε μακροκοινωνικό και μικροκοινωνικό επίπεδο. Συγκεκριμένα, έχουν προκληθεί μεταβολές στην σχέση θεσμών και ατόμων αλλά και μεταξύ των ίδιων των ατόμων μιας κοινωνίας. Στη μεν πρώτη, υπάρχει η αποτύπωση αλλαγών σε θεσμικό επίπεδο που επηρεάζει την κοινωνία και το άτομο όπως η ψηφιοποίηση του κράτους είτε νόμοι καθιέρωσης τηλεργασίας και τηλεκπαίδευσης. Από την άλλη, υπάρχει η αντίδραση των ανθρώπων, είτε θετική ή αρνητική σε σχέση με επιστημονικές αποφάσεις της Πολιτείας που πολιτικοποιούνται, βλέπε καραντίνα. Όλα αυτά δείχνουν ότι κάτι αλλάζει και η επίδραση αφορά όλους τους ανθρώπους. Ακόμη και οι σχέσεις μεταξύ των ατόμων έχουν μεταβληθεί, καθώς κυριαρχεί η καχυποψία, ο φόβος με την παράλληλη επιθυμία και ανάγκη του ανθρώπου για επικοινωνία, φοβερό παράδοξο.
Το 2021 έρχεται ως ο αθλητής της σκυταλοδρομίας να παραλάβει την σκυτάλη των αλλαγών και της μεταβατικότητας που προκάλεσε το 2020 σε ανθρωπιστικό επίπεδο πάνω από όλα, οδηγώντας στον ανθρωπιστικό αναστοχασμό σε όλα τα επίπεδα, αναστοχασμός που έρχεται μέσα από την υγειονομική κρίση, καθώς ο άνθρωπος ως οργανισμός έρχεται στο προσκήνιο απεκδύοντας από πάνω του οποιονδήποτε τίτλο τον περιβάλλει όπως του πολίτη, του μετανάστη κλπ. Καθώς τα ζητήματα που ανέκυψαν και θα εδραιωθούν στο 2021 είναι παγκόσμια, ο αναστοχασμός σε σχέση με την ανάπτυξη, την πορεία και την κατάληξη του ανθρώπου, υπό το πλαίσιο της νέας δυναμικής που έφερε η πανδημία του 2020, θα είναι εντονότερος και ήδη αποτυπώνεται σε θέματα όπως είναι το εμβόλιο κατά του Κορονοϊού που έχει διχάσει τα άτομα παγκοσμίως.
Κλείνοντας, το 2021 μαζί με την νέα κανονικότητα που θα φέρει, θα αποτελέσει από την πρώτη μέρα κιόλας το έτος που ο άνθρωπος βιολογικά και αξιακά θα είναι στο επίκεντρο σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης, χάρις την πανδημία του 2020. Δεν θα είναι πρώτο θέμα, για πρώτη φορά, ούτε οι πολιτικές εξελίξεις στο εσωτερικό των κρατών ή στα υπερεθνικά κέντρα εξουσίας, ούτε η οικονομική σωτηρία των χωρών, ούτε το πως γιορτάστηκε η πρωτοχρονιά και οι υπόλοιπες γιορτές, αλλά τα φώτα θα είναι στραμμένα στην επίτευξη της ανθρώπινης σωτηρίας από τον πιθανό θάνατο. Κατά συνέπεια, η εστίαση στον άνθρωπο γεννά και την ελπίδα της αναπροσαρμογής στην νέα πραγματικότητα καθώς πολλά από αυτά που θεωρούνταν δεδομένα τελικά δεν είναι όπως δίδαξε το 2020, οπότε το 2021 θα αποτελέσει μια νέα αξιακή αφετηρία για τον άνθρωπο σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής του. Προσωπικά, είμαι αισιόδοξος για την κατάληξη της νέας αυτής διαδρομής του ανθρώπου στη νέα κανονικότητα. Καλή χρονιά.
Πολιτικός Επιστήμονας και Ιστορικός, Αρθρογράφος
