Η Ελλάδα βίωσε μια πρωτοφανή περιβαλλοντολογική καταστροφή, με εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα γης καμένα και με εκατοντάδες ανθρώπους αντιμέτωπους με την πλέον οδυνηρή εμπειρία να βλέπουν τους κόπους μιας ζωής να εξαφανίζονται μόλις σε μερικά λεπτά, εντελώς αβοήθητοι μπροστά στην πύρινη λαίλαπα. Ο πόνος, η θλίψη και η οργή των κατοίκων είναι απολύτως δικαιολογημένα και οφείλει το κράτος να είναι διπλά τους, προσφέροντας μια ελπίδα σταθερότητας μπροστά σ’ ένα καθόλα αβέβαιο αύριο. Ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, δεσμεύτηκε ότι θα είναι δίπλα στους πυρόπληκτους και εξήγγειλε μία προστατευτική δέσμη μέτρων. Σε αυτό το σημείο δεν θα ήθελα να ασκήσω κριτική στον επιχειρησιακό σχεδιασμό για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών, μη όντας ειδικός επί του θέματος. Ωστόσο, θα ήθελα να αναφερθώ στο τηλεοπτικό μήνυμα του πρωθυπουργού, το οποίο -προσωπική εκτίμηση- μου άφησε μια χλιαρή εντύπωση στα όρια του κλισέ.
Η πρωτοβουλία του Κυριάκου Μητσοτάκη να επικοινωνεί με τους πολίτες μέσω τηλεοπτικών μηνυμάτων είναι κάτι που επιδοκιμάζει και ο πλέον δύσπιστος πολίτης, καθώς αποδεικνύει την διάθεση του εκάστοτε πρωθυπουργού να χτίσει μια -έστω και έμμεση- σχέση με όλους τους πολίτες της χώρας και όχι μονάχα με το κομματικό του ακροατήριο. Παραταύτα, ελλοχεύει πάντα ο κίνδυνος να καταντήσει αυτός ο θεσμός μια συνήθεια τετριμμένη και ανούσια, κάτι που πολύ φοβάμαι ήδη αρχίζει να διαφαίνεται, φανερώνοντας τα πρώτα σημάδια φθοράς της επικοινωνιακής δυνατότητας του Κυριάκου Μητσοτάκη και των συμβούλων του. Σαφώς, οι καιροί είναι δύσκολοι και το τελευταίο που χρειαζόμαστε αυτή τη στιγμή είναι η ανούσια αντιπολίτευση και η τοξική ρητορική. Όμως, δεν μπορούμε -και δεν πρέπει-να σταματήσουμε την ορθολογική και νηφάλια κριτική, καθώς η ιδιότητα του πολίτη εμπερικλείει μέσα της την δυνατότητα να εκφράζει τις αγωνίες του, τις αμφιβολίες του αλλά και τις προτάσεις του για τα πολιτικά τεκταινόμενα. Ως εκ τούτου, θα σταθώ μονάχα σε ορισμένα σημεία με πνεύμα συγκαταβατικό και λογικό.
Ξεκινώντας, θα ήθελα να εξάρω την υπεύθυνη στάση του πρωθυπουργού, ο οποίος, αντιλαμβανόμενος τις όποιες ευθύνες της κυβέρνησής του, ζήτησε συγγνώμη και δεσμεύτηκε αυτές να αποδοθούν όταν και όποτε κριθεί σωστό. Ήταν μια κίνηση απολύτως επιβεβλημένη, τόσο ηθικά όσο και θεσμικά. Νομίζω, εδώ σταματά και η ουσία του τηλεοπτικού μηνύματος, το οποίο στον υπολειπόμενο χρόνο αρκέστηκε σε μια – σχεδόν ψυχρή- περιγραφή όσων συνέβησαν και σε μια αναπαραγωγή κλισέ εκφράσεων τύπου «η ευθύνη του σήμερα ανήκει στην κυβέρνηση αλλά η ευθύνη του αύριο ανήκει σε όλους μας». Προφανώς, δεν διαφωνώ με την διατύπωση, πράγματι η κυβέρνηση ευθύνεται κατά κύριο λόγο για το παρόν και συλλογικά η κοινωνία για το μέλλον. Εν τούτοις, εκείνο που ενδιαφέρει τον πολίτη σε μια τόσο δυσάρεστη κατάσταση βλέποντας την εστία και την χώρα του να καίγεται, δεν είναι η αναπαραγωγή πολιτικών τσιτάτων αλλά ένας πολιτικός λόγος στιβαρός, δυναμικός, που αναλαμβάνει ευθύνες, επικοινωνεί την αλήθεια και δεσμεύεται να αποκαταστήσει την τάξη και την ασφάλεια στην χώρα. Η συγγνώμη του πρωθυπουργού μπορεί να ικανοποίησε την ανάληψη ευθυνών αλλά όλα τ’ άλλα έμειναν μετέωρα.
Για τους λογογράφους του πρωθυπουργού δεν έφταιξε το οργανωμένο σχέδιο εμπρησμών αλλά η κλιματική αλλαγή και ο παρατεταμένος καύσωνας, του οποίου κανένας σοβαρός άνθρωπος δεν αρνείται την συμβολή στην επιδείνωση των πυρκαγιών, ωστόσο δεν αποτελεί το πρωταρχικό αίτιο αλλά έναν ακόμα παράγοντα μέσα σε μια δύσκολη εξίσωση. Γεγονός το οποίο δεν πιστοποιείται μονάχα από μια λογικήαπορία του τύπου «πώς είναι δυνατόν να ξεσπούν τόσα μέτωπα φωτιάς ταυτόχρονα και σε διαφορετικά σημεία;» αλλά μέσα από την ανακάλυψη πολλών εμπρηστικών μηχανισμών και την επ’ αυτοφώρω σύλληψη εμπρηστών. Αναδύεται μοιραία το ερώτημα: ποιο επικοινωνιακό σκοπό εξυπηρέτησε η αποσιώπηση του πιθανού οργανωμένου σχεδίου εμπρησμών;Ίσως να μην προκαλέσει αναστάτωση στην κοινωνία; Παράλογο. Στην εποχή των socialmediaόλα βρίσκονται εκτεθειμένα στην κρίση του κοινού, όλα επικοινωνούνται, και η αποσιώπηση όσων συζητά η κοινωνία αποτελεί -αν όχι πράξη δειλίας- έλλειψη σθένους να αναμετρηθούμε με τον πραγματικό κίνδυνο που διατρέχει η χώρα. Δηλαδή, ένα ακόμα οργανωμένο σχέδιο απομείωσης του κρατικού μηχανισμού. Επίσης, οι λογογράφοι του παρέλειψαν σκανδαλωδώς να αναφερθούν στα χιλιάδες ζωάκια που έχασαν την ζωή τους εξαιτίας της ανθρώπινης αρρώστιας. Ως άνθρωποι, ως εν δυνάμει έλλογα όντα, είμαστε υπεύθυνοι για κάθε μας πράξη απέναντι όχι μονάχα στον συνάνθρωπο αλλά και σε κάθε ζωντανό οργανισμό. Η οικολογία δεν μπορεί να περιορίζεται μονάχα σε κλισέ εκφράσεις και σε διαφημιστικά σποτ αλλά αποτελεί στάση ζωής· μια στάση που φαίνεται ότι δεν έχει υιοθετηθεί ούτε καν από τους συμβούλους του πρωθυπουργού, εφόσον επέλεξαν να το αποσιωπήσουν και αυτό, αποδεικνύοντας για ακόμα μια φορά ότι πάσχουμε από έλλειμα πραγματικής οικολογικής συνείδησης.
Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, τα τηλεοπτικά μηνύματα του πρωθυπουργού παίρνουν την κατιούσα και τείνουν να γίνουν περισσότερο μια τετριμμένη συνήθεια παρά μια ουσιώδης γέφυρα επικοινωνίας με τον κάθε πολίτη ξεχωριστά. Η ουσιαστική επικοινωνία διακρίνεται για την ανάγκη να πει πραγματικά κάτι, ενώ η ανούσια για την ανάγκη να πει κάτι μονάχα για να πει. Η ανανέωση σε ιδέες, προτάσεις, ύφος και νοοτροπία είναι επιβεβλημένη στο περιβάλλον του πρωθυπουργού, αν θέλουν να φαίνεται ότι ανταποκρίνεται στην κρισιμότητα των καιρών.
Απόφοιτος του τμήματος Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών – Μεταπτυχιακό στη Νεότερη Φιλοσοφία – Υποψήφιος Διδάκτωρ Πολιτικής Φιλοσοφίας
