«Η πολιτική είναι η τέχνη του εφικτού» λένε. Η πολιτική ωστόσο, στο σύγχρονο κόσμο έχει κι άλλη μια αρετή: Βρίσκεται πίσω από, και μπορεί να εξηγήσει κάθε τι που συμβαίνει γύρω μας. Κάπως έτσι θα προσπαθήσουμε να εξηγήσουμε….πολιτικά την εξέλιξη της πανδημίας στην Ελλάδα. Κι επειδή κάθε κομμάτι του παζλ είναι σημαντικό, θα ξεκινήσουμε το ταξίδι προς το ερώτημα «τις πταίει» από πολύ πίσω συνδέοντας στην πορεία, πρόσωπα, γεγονότα, φυσικές καταστροφές, ελλείψεις, ιδεολογίες, παραλείψεις και πολλά άλλα, για να φτάσουμε στο σήμερα, έχοντας πάντα κατά νου το «γιατί»…
Αφετηρία μας, η 10η Ιανουαρίου 2016. Μια ημέρα «ορόσημο» για τη Νέα Δημοκρατία, η μέρα κατά την οποία ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναδείχθηκε οριακά νικητής στις εσωκομματικές εκλογές για την ηγεσία του κόμματος επικρατώντας του Ευάγγελου Μεϊμαράκη με ποσοστό 51,6% έναντι 48,4%. Κι όμως, στην εκλογική αυτή αναμέτρηση ο Κυριάκος Μητσοτάκης ΔΕΝ ήταν το φαβορί παρόλο που μοιάζει εν πρώτοις φυσιολογικό για τα ελληνικά δεδομένα ο υιός του επίτιμου προέδρου του κόμματος να «κληρονομεί» τον προεδρικό θώκο, γι’ αυτό και κατά την άποψή μου, αυτή η εκλογική μάχη ποτέ δεν κατέλαβε τη θέση που της αξίζει στην πολιτική ιστορία. Το καραμανλικό μπλοκ με το οποίο συστρατεύτηκε μέχρι κι ο τότε ΠτΔ Προκόπης Παυλόπουλος, υποχρεώθηκε σε δυσμενή ήττα, χάνοντας μια ιστορική ευκαιρία. (iefimerida, 2016). Δεύτερος νικητής της αναμέτρησης ο…Άδωνις Γεωργιάδης και η έξυπνη πολιτική του στρατηγική. Γνωρίζοντας ότι δεν είχε ουσιαστικές ελπίδες για την ανάληψη της ηγεσίας, αξιοποίησε το ποσοστό του στηρίζοντας με αυτό τον Κυριάκο Μητσοτάκη με αντάλλαγμα τη θέση του αντιπροέδρου του κόμματος. Μια κίνηση που έβγαλε κερδισμένους όχι μόνο τους δύο τους αλλά και την ίδια τη ΝΔ εν γένει στις εκλογές του 2019, με ένα όμως σοβαρό αντίκτυπο. Τη ρητορική και πολιτική διγλωσσία που εκφράζει το κόμμα της Πειραιώς μέχρι και σήμερα, εφόσον εκ των πραγμάτων ένας αυτοπροβαλλόμενος ως φιλελεύθερος εκσυγχρονιστής ηγέτης δύσκολα μπορεί να συνυπάρξει με έναν συντηρητικό ακροδεξιό πολιτικό, πόσο μάλλον να κρατήσει ικανοποιημένη την εξίσου σκληρή και δύσκαμπτη εκλογική του βάση.
Ποιο είναι το μεγάλο συμπέρασμα λοιπόν; Είναι ότι από την πρώτη στιγμή ο Κυριάκος Μητσοτάκης έδεσε τα χέρια του θέτοντας όρια στην πολιτική του ατζέντα. Από την πρώτη στιγμή είναι αναγκασμένος να πορευθεί πολιτικά με γνώμονα το «τόσο όσο». Η Νέα Δημοκρατία δεν έχει μία και ενιαία ταυτότητα με ό,τι αυτό σημαίνει. Στην τελική παρόλα αυτά, η πολιτική είναι η τέχνη της διατήρησης της ισορροπίας.
Η πορεία προς την εξουσία
Ως πρώτη και απόλυτη προτεραιότητα της ΝΔ μετά τις εσωκομματικές εκλογές, τέθηκε η επιστροφή στην εξουσία. Πόσο μπορεί όμως να μακροημερεύσει μια παράταξη που συγκεντρώνει όλες τις δυνάμεις και τα μέσα της σε ένα μόνο στόχο με συγκεκριμένη ημερομηνία λήξης; (αυτή των εκλογών φυσικά).
Έτσι στη ΝΔ του Κυριάκου Μητσοτάκη ξεκίνησε άμεσα μια εσωτερική και εξωτερική αναδιάταξη και αναδιοργάνωση. Αλλαγές στη ρητορική, στο έμβλημα, στα γραφεία, αλλαγές παντού. Μεγαλύτερος αντίπαλος ήταν πλέον ο Αλέξης Τσίπρας. Πρώτα ο Αλέξης Τσίπρας και μετά ο ΣΥΡΙΖΑ. Κι αυτό έχει σημασία για την επικοινωνιακή στρατηγική που αποτελεί μεγάλο κεφάλαιο για την πολιτική δράση της ΝΔ και με την οποία θα ασχοληθούμε εκτενώς (πως φτάσαμε στη λίστα Πέτσα κα). Διότι ως αντιπολίτευση (αλλά και ως κυβέρνηση όπως θα δούμε παρακάτω) η ΝΔ επιδίδεται σε ένα δριμύ «κατηγορώ» πάντα με το δάχτυλο να δείχνει τους απέναντι. «Κατηγορώ» για το 4ο μνημόνιο, για το δημοψήφισμα του 2015, για το ΤΑΙΠΕΔ, για το Μάτι, για τη Μάνδρα, για ό,τι βρίσκει έρεισμα. Τι κι αν σε πολλές περιπτώσεις όπως το Μάτι πχ, συνυπήρχαν χρόνιες καταστάσεις που δε λύθηκαν και συντηρήθηκαν επί των προηγούμενων κυβερνήσεων της ΝΔ; Η επικοινωνιακή της στρατηγική επιβάλει την κατά μέτωπο επίθεση, κι εφόσον ο ΣΥΡΙΖΑ είναι στην εξουσία εκείνη τη στιγμή, πρέπει να αναλάβει και το 100% της ευθύνης. Ολημερίς και ολονυχτίς σε τηλεόραση, ραδιόφωνο, ίντερνετ, ξεπροβάλουν φωνές διαμαρτυρίας. Στην τηλεόραση ειδικά, η πλειοψηφία των ιδιωτικών καναλιών γίνονται όχημα για την αναδίπλωση της στρατηγικής αυτής. Στην πορεία ο φίλος του κόμματος που με δικά του έξοδα ανακαινίστηκαν τα γραφεία της ΝΔ στον Πειραιά (Neaselida.gr, 2019) και κουμπάρος του Κυριάκου Μητσοτάκη, Βαγγέλης Μαρινάκης θα ανακηρυχθεί πλειοδότης του ΔΟΛ αποκτώντας μεταξύ άλλων: Το 22,11% των μετοχών του MEGA CHANNEL, τις εφημερίδες ΒΗΜΑ και ΝΕΑ, τις ιστοσελίδες IN.GR, BHMA.GR, και NEA.GR, τον ραδιοφωνικό σταθμό BHMA.FM, το 50% των μετοχών της “IRIS ΕΚΤΥΠΩΤΙΚΗ” και το 41,22% των μετοχών του πρακτορείου διανομής “ΑΡΓΟΣ”. Έτσι, η ΝΔ γιγαντώνεται επικοινωνιακά.
Η ΝΔ ταυτίζεται με την επικοινωνία: Κομματικά στελέχη και κοινοβουλευτικοί – τοπικοί πολιτευτές (ενόψει των διπλών εκλογών) «οργώνουν» τα ΜΜΕ και κατακλύζουν το ίντερνετ. Ενδεικτικά, η ΝΔ κατετάγη στην 3η θέση πανευρωπαϊκά στις δαπάνες για διαφημίσεις στις ευρωεκλογές του Μαΐου 2019. Για να μην κατηγορηθώ για μονοπληροφόρηση παραθέτω links από 3 ιστοσελίδες:
https://rosa.gr/triti-i-nd-paneyropaika-stis-dapanes-gia-diafimiseis/
Για όσες/όσους ασχολούνται με τις λεπτομέρειες θα δουν ότι σε καμία ιστοσελίδα «μεγάλης» εφημερίδας δε φιλοξενείται η συγκεκριμένη είδηση. Όμως στη Δημοκρατία δεν υπάρχουν «ψιλά γράμματα» και ειδήσεις «κάτω από το χαλάκι». Η ΝΔ πριν ακόμα επανέλθει στην εξουσία, βασίζεται επικίνδυνα πολύ στη στήριξη που της παρέχουν τα ΜΜΕ. Η λίστα Πέτσα αρχίζει σιγά σιγά να έχει κάποιο νόημα και κυρίως έρεισμα στηρίζοντας την άποψη πολλών ότι προέκυψε «νομοτελειακά».
Παράλληλα, σε επίπεδο πολιτικών αρχηγών δημιουργείται μια «μονομαχία» Τσίπρα – Μητσοτάκη. Ο Μητσοτάκης «απέφυγε» το debate των πολιτικών αρχηγών δείχνοντας μας ότι δεν επεδίωξε την ανάληψη της εξουσίας με «κάθε κόστος», ούτε θέλησε να εκτεθεί ενώπιος ενωπίω απέναντι στο μεγαλύτερο πολιτικό του αντίπαλο, αλλά μέσα από ένα ασφαλή, προστατευόμενο, διαρκή μονόλογο κι αξιοποιώντας τη δυναμική της ΝΔ, προτίμησε να βαδίσει «μόνος του» προς τη νίκη. Όπως θα δούμε και στη συνέχεια δημιουργήθηκε μια συνθήκη κατά την οποία Μητσοτάκης για πολλούς λόγους μέχρι και σήμερα συνεχίζει αυτή τη μοναχική του πορεία, χωρίς να έρχεται ποτέ δύσκολη θέση από τα ΜΜΕ παρά τα κατά περιόδους σκάνδαλα και τις αστοχίες που έχουν προκύψει κατά την περίοδο της διακυβέρνησής του.
Σε προσωπικό επίπεδο βλέπουμε ότι ο Μητσοτάκης δεν έθεσε περαιτέρω στόχους στην προσωπική του ατζέντα πέρα από τη νίκη στις εκλογές. Σε αντίθεση με τον προκάτοχό του που επεδίωξε την στροφή της ΕΕ προς την κεντροαριστερά (άσχετα αν δεν το πέτυχε), όπως επίσης και με τους γείτονες ομολόγους του: Ερντογάν, (ηγέτης της μουσουλμανικής κοινότητας, Τουρκία ηγεμονική δύναμη στη ΝΑ Μεσόγειο, Ζάεφ (εκσυγχρονιστής και λυτρωτής του ευρωπαϊκού ονείρου της Β. Μακεδονίας), ο Μητσοτάκης περιόρισε τον πολιτικό στόχο του στην ανάληψη των καθηκόντων του Πρωθυπουργού. Κι αυτό αποτελεί ένα σημείο καμπής για την εξέλιξη των πραγμάτων από την 7η Ιουλίου 2019 και έπειτα. Γιατί πόσο αποδοτικός μπορεί να είναι ένας ηγέτης που ο μόνος στόχος που θέτει είναι η ανάληψη της εξουσίας; Πόσο σκληρά θα δουλέψει ένας τέτοιος ηγέτης αφού αναλάβει τα καθήκοντά του; Πόσο ανοιχτά θα έχει τα αυτιά του στην κοινή γνώμη; Και πάνω από όλα ποιο στόχο θα έχει, και ποιον θα εξυπηρετεί η πολιτική του; Διότι το ρητό λέει, αν δεν ξέρεις που θες να πας, δεν ξέρεις κι αν βαδίζεις σωστά.
Κατά τη συνήθη ελληνική προεκλογική τακτική, ο Μητσοτάκης υποσχέθηκε στον ελληνικό λαό, ένα ευέλικτο επιτελικό κράτος, μια αλλαγή νοοτροπίας, ένα καλύτερο αύριο. Μα γίνεται να υπάρχει αλλαγή νοοτροπίας όταν χρησιμοποιούνται οι ίδιες πρακτικές; Η αλήθεια είναι πως όχι, όπως θα διαπιστώσουμε στο 2ο μέρος της ανάλυσης…
Για να συνοψίσουμε το 1ο μέρος της ανάλυσης μας, είδαμε ότι ο σημερινός Πρωθυπουργός αναδείχθηκε επικεφαλής της ΝΔ μετά από μια αμφίρροπη μάχη το 2016 με συγκατοίκους του τη σκληρή ακροδεξιά πτέρυγα Γεωργιάδη – Σαμαρά και τα στελέχη της. Κατόπιν έθεσε ως μοναδικό στόχο του ιδίου και του κόμματός του την ανάληψη της εξουσίας δίχως να προβάλει κάποιο πολιτικό όραμα ούτε εντός ούτε εκτός συνόρων. Ρίχνοντας όλο σχεδόν το βάρος της εκστρατείας του κόμματός του στην επικοινωνία, την αντί-ΣΥΡΙΖΑ ρητορική και τα ΜΜΕ από τα οποία απολαμβάνει μια άτυπη «ασυλία» και στήριξη, με υποσχέσεις για ένα καλύτερο και πιο ευέλικτο κράτος προσηλωμένο στην οικονομική ανάπτυξη και τους πολίτες, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ορκίστηκε Πρωθυπουργός της Ελλάδας στις 8/7/2019. Ο απόλυτος στόχος επετεύχθη…
References
iefimerida. (2016, 1 10). iefimerida. Retrieved from iefimerida: https://www.iefimerida.gr/news/244831/neos-proedros-tis-nd-o-kyriakos-mitsotakis
Neaselida.gr. (2019, 1 29). Nea Selida. Retrieved from https://neaselida.gr/politiki/marinakis-plirose-tin-anakainisi-ton-grafeion-tis-nd-ston-peiraia-syriza-na-dosei-exigiseis-o-mitsotakis/
Τελειόφοιτος του τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου – Έχει εργαστεί στη Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Ελλάδας στα Ηνωμένα Έθνη και στο Γενικό Προξενείο της Ελλάδας στη Νέα Υόρκη – Έχει υπάρξει δόκιμος ερευνητής στην Ομάδα Μελέτης Νοτιοανατολικής Ευρώπης υπό τον καθηγητή Νικόλαο Τζιφάκη – Πιστοποίηση στη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ στην ανατολική Μεσόγειο και έχει παρακολουθήσει σεμινάρια του Κολλεγίου Ασφάλειας και Άμυνας στη ΣΝΔ.
