Όταν προσπαθείς να φέρεις στο τραπέζι συζήτησης ενός τόσο ευαίσθητου ζητήματος που αφορά τη δημόσια υγεία το ζήτημα της οικονομίας, το πράγμα δεν πάει πάντα καλά.
Φάνηκε και στην πράξη. Τα κράτη συγκρούστηκαν ανάμεσα στο δίλημμα lockdown, δαπάνες και χρέος ή λειτουργική οικονομία και εκατόμβες νεκρών. Με μια πρώτη ματιά φαίνεται σίγουρα πως έχουμε να κάνουμε με τους ευαίσθητους συνειδητοποιημένους και τους άπλειστους κυνικούς.
Είναι όμως στα αλήθεια έτσι; Χθεσινή μελέτη έδειξε πως 100 εκατομμύρια (1 στους 7 δηλαδή) Ευρωπαίοι πολίτες αδυνατούν να επιβιώσουν δύο μήνες καραντίνα χωρίς εισόδημα. Και θα πει κανείς: Είναι καλύτερα να πεθάνουν από το να πεινάσουν;
Η οικονομία είναι αλυσίδα. Αν ένα τόσο μεγάλο πληθυσμιακό κομμάτι βυθιστεί μονομιάς στην απόλυτη φτώχια, που θα οδηγηθούν οι υπόλοιποι; Επίσης στη φτώχεια.
Ναι, αλλά τα κράτη δίνουν επιδόματα. Σωστό. Είναι όμως αρκετό;
Πρώτον, τα επιδόματα προέρχονται από τα διαθέσιμα χρήματα του κράτους. Συνεπώς χρεωνόμαστε έτι περαιτέρω εφόσον δεν προβλεπόταν στον προϋπολογισμό.
Δεύτερον, το σημαντικότερο είναι το πόσοι θα χάσουν τις δουλειές τους λόγω της παύσης της οικονομίας και πόσοι αντίστοιχα θα σταματήσουν να πληρώνουν φόρους, άρα θα χρεώσουν και με αυτό τον τρόπο μεσοπρόθεσμα το κράτος μέχρι να ξαναβρούν εργασία.
Άρα μιλάμε για πιθανή κανονική οικονομική κρίση (και υγειονομική φυσικά) που ενέχει κίνδυνο εφάμιλλο της κρίσης του 2008. Κατά συνέπεια φλερτάρουμε ξανά με την οικονομική κατάρρευση.
Πάμε στο μείζον ερώτημα: Είναι πιο σημαντική η οικονομία από την ανθρώπινη ζωή; Μπορείς να μετρήσεις τη ζωή ενός ανθρώπου σε χρήμα; Και στην τελική τι θα γίνει αν καταρρεύσουμε; Ζαλιστήκαμε πια…
Τα παραπάνω ερωτήματα θα είχαν νόημα να διατυπωθούν μόνο αν και εφόσον οι δύο έννοιες που διαπραγματευόμαστε ήταν διακριτές μεταξύ τους, αλλά δυστυχώς για μας είναι άρρηκτα συνδεδεμένες. Τι εννοώ: Ο λόγος που περάσαμε την καραντίνα με Netflix, βιβλία, ρεύμα πετρέλαιο, καυτό ντους και καλό φαγητό, ενίοτε και delivery’s (να είναι καλά τα παιδιά στα μηχανάκια) είναι ακριβώς λόγω του βιοτικού επιπέδου που μας έφεραν σπίτι μας η ελεύθερη οικονομία και η επιστήμη η οποία ως εκ του θαύματος φθάνει και αυτή στην πόρτα μας λόγω της οικονομίας. Οπότε ξαφνικά είναι λίγο πιο εύκολο να φανταστούμε τι θα σήμαινε η κατάρρευση.
Θα σήμαινε όλες αυτές τις δραματικές ιστορίες τις επταετίας και της επόμενης δεκαετίας, που έτρωγε ο κόσμος αλεσμένο καφέ για πρωινό για να εργαστεί αντί για αβοκάντο, αυγά και κάθε λογής πολυτέλεια. Σημαίνει επίσης πως δε θα έχουμε ρεύμα, νερό, ασφάλεια, θαλπωρή και οτιδήποτε γνωστό μας προσφέρει ευτυχία.
Μέσα στα παλιά γνώριμα θα έρθουν και οι εξαφανισμένες ασθένειες όμως οι οποίες εξαλείφτηκαν στον πολιτισμένο κόσμο λόγω υγιεινής και εν γένει βιοτικού επιπέδου. Συνεπώς δεν φαίνονται και τόσο κυνικοί ξαφνικά οι υπέρμαχοι της οικονομίας στη διαμάχη. Αυτό δε σημαίνει πως έχουν όμως και δίκιο.
Τα πρώτα στοιχεία που αντλούμε από την πανδημία δείχνουν πως χώρες όπως η Σουηδία που δεν εφάρμοσαν το lockdown δε θα γλυτώσουν την ύφεση και μάλιστα θα κινηθούν σε βάθος ανάλογο της υπόλοιπης Ευρώπης.
Άρα ερχόμαστε στο μεγαλύτερο ερώτημα, χώρες σαν την Ελλάδα έπραξαν σωστά; Τα ως τώρα οικονομικά δεδομένα σίγουρα αυτό φαίνεται να δείχνουν, όμως δε πρέπει να ξεγελιόμαστε. Ο ιός παραμένει και φαίνεται πως θα πρέπει να μάθουμε να ζούμε με αυτόν. Και φυσικά δε θα μπορούμε να ρίχνουμε στο κενό την οικονομία για δύο ή τέσσερις μήνες το χρόνο, κάθε χρόνο, μέχρι να βγει το εμβόλιο.
Εύλογα, λοιπόν, καταλήγουμε πως μπορεί να κερδίσαμε στο πρώτο ημίχρονο, ωστόσο μένει το δεύτερο και ίσως υπάρξει και παράταση. Με το ποσοστό των νοσούντων στην Ελλάδα να μην ξεπερνά το 0,5% και την οικονομία σε αβεβαιότητα μήπως είναι νωρίς να πανηγυρίζουμε τη νίκη;
Αγρονόμος και Τοπογράφος Μηχανικός – Ραδιοφωνικός παραγωγός με ενασχόληση στην δημοσιογραφία και την επικοινωνία
