Στην εποχή μας η ανάγκη για πληροφόρηση ικανοποιείται μέσω του διαδικτύου, το οποίο παρέχει έναν χαοτικό όγκο πληροφορίων για οποιαδήποτε αναζήτηση ή απορία του ανθρώπου. Είναι γεγονός ότι το διαδίκτυο αποτελεί το σύγχρονο βασίλειο της πληροφορίας· μάλιστα, έχει χαρακτηριστεί ως το πιο δημοκρατικό μέσο, καθώς φιλοξενεί χωρίς λογοκρισία όλες τις απόψεις ακόμα και όταν αυτές έχουν γραφτεί σε εξαιρετικά προσβλητικό ύφος. Ωστόσο, στο πολιτικό επίπεδο της χρήσης του διαδικτύου, εγείρεται ένα σημαντικό πρόβλημα δημοκρατίας: προσφέρει πάντοτε την αναγκαία πληροφόρηση που χρειάζεται ο πολίτης, ώστε να σχηματίσει μια υγιή πολιτική άποψη; Ή πολλοί χρησιμοποιούν αυτή την ελεύθερη πρόσβαση στον κόσμο της πληροφορίας κατά το δοκούν για μικροπολιτικές σκοπιμότητες επηρεάζοντας με αυτόν τον τρόπο αρνητικά την κρίση των πολιτών;
Η ουσία της δημοκρατίας, έτσι όπως αυτή αποτυπώθηκε στον Επιτάφιο του Περικλή, συνοψίζεται στην φράση τὰ πολιτικὰ μὴ ἐνδεῶς γνῶναι. Ήτοι, η ορθή πληροφόρηση των πολιτών αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο αυτού του πολιτεύματος, ώστε η λήψη αποφάσεων να είναι το επιστέγασμα της διαλογικής διαδικασίας μεταξύ των πολιτών. Είμαστε, λέει ο Περικλής, οι μοναδικοί που αποφασίζουμε, έπειτα από την έγκυρη ενημέρωση η οποία επιτυγχάνεται μέσω της δημόσιας διαβούλευσης. Συνεπώς, δημοκρατία δεν είναι μόνο οι θεσμοί και η εκλογική διαδικασία αλλά επίσης το έθος και οι τρόποι του πολιτικού σώματος. Σαφώς μέσα σε αυτό το πολίτευμα θα βρεθούν διάφοροι δημαγωγοί, δεινοί χειριστές του λόγου, που θα προσπαθήσουν να πείσουν τον δήμο να συμμεριστεί την δική τους άποψη. Ωστόσο, κύριο χαρακτηριστικό της δημαγωγίας δεν είναι η πλήρης αλλοίωση της πληροφορίας ούτε η αντιστροφή της πραγματικότητας αλλά ο τρόπος με τον οποίο θα παρουσιαστεί στο κοινό. Είναι η δύναμη του λόγου αυτή που ασκεί την επιρροή της επί των απόψεων των ανθρώπων και πείθει, όπως πολύ ωραία διατυπώθηκε στο Ελένης Εγκώμιον του Γοργία.
Η ψευδολογία και η παραπλάνηση ως πολιτικές πρακτικές εμφανίζονται όταν μια δημοκρατία βρίσκεται σε κρίση. Η πολιτική ζωή της χώρας, ειδικότερα τον τελευταίο χρόνο, μαστίζεται από την αυξανόμενη διασπορά των fake news, τα οποία έχουν ως στόχο να πλήξουν είτε την πολιτική που ασκείται σε εσωτερικά ζητήματα είτε στην εξωτερική πολιτική της χώρας. Αν και η διάδοση των fake news σε εκάστη περίπτωση αξίζει τον ίδιο ψόγο από κάθε ευσυνείδητο πολίτη, θεωρώ την επικινδυνότητά τους εξαιρετικά σημαντική στα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής. Η εξωτερική πολιτική σχετίζεται με την ισχύ και την επιρροή που ασκεί το εκάστοτε κράτος στο διεθνές στερέωμα, προσπαθώντας να αποκτήσει όσο περισσότερη ασφάλεια του επιτρέπουν οι δυνατότητές του. Αρωγός σε αυτόν τον μαραθώνιο θα έπρεπε να είναι σύσσωμος ο πολιτικός κόσμος και όχι η εκάστοτε κυβέρνηση, διότι τα εθνικά συμφέροντα και τα ζητήματα εθνικής ασφαλείας δεν γνωρίζουν κομματικές παρατάξεις αλλά προκύπτουν μέσα από την ψυχρή και υπολογιστική εξέταση των υπαρχόντων γεωπολιτικών δεδομένων. Μολονότι βρισκόμαστε σε μια περίοδο κλιμακούμενης έντασης με την γείτονα χώρα, ορισμένοι κύκλοι προσπαθούν να κάνουν μικροπολιτική πάνω στα εθνικά ζητήματα, διχάζοντας την κοινή γνώμη με αποτέλεσμα να διαρρηγνύεται η εσωτερική συνοχή του κράτους. Επί παραδείγματι, παρατηρήσαμε όλοι την πρωτοφανή στάση της αντιπολίτευσης να υιοθετεί την τουρκική προπαγάνδα περί νεκρών προσφύγων – μεταναστών στα γεγονότα του Έβρου, επιχειρώντας να διχάσει τον ελληνικό λαό για τους χειρισμούς της ελληνικής πλευράς και να στρέψει τα βλέμματα της διεθνούς κοινότητας στην υποτιθέμενη παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Επίσης, η ίδια αντιπολίτευση υιοθέτησε τα fake news περί καταλήψεως ελληνικού εδάφους από τουρκικές δυνάμεις στον Έβρο, κατηγορώντας την κυβέρνηση ότι παρέδωσε «γη και ύδωρ», δημιουργώντας έναν νέο κύκλο αντιδράσεων και διχογνωμία στον ελληνικό λαό. Τα παραδείγματα διασποράς των fake news είναι πολλά και προκαλούν λύπη σε κάθε πολίτη με δημοκρατικό φρόνημα, καθώς η ίδια λειτουργία (ελευθερία του λόγου) που ανυψώνει τον άνθρωπο από τον μικρόκοσμο του Εγώ και τον καθιστά συμμέτοχο στον μακρόκοσμο του Εμείς, δηλαδή την πολιτική, καταστρατηγείται από συγκεκριμένες δυνάμεις με στόχο να επηρεαστεί η κρίση των πολιτών και να κλονιστεί η ασφάλεια του κράτους.
Η γόνιμη αντιπολίτευση συνιστά αναπόσπαστο κομμάτι της ενημέρωσης των πολιτών. Η δημοκρατία δεν είναι κάτι στατικό, δεν είναι ένα ιδανικό που μπορούμε να φθάσουμε ολοκληρωτικά αλλά συνιστά ένα δυναμικό συνεχές που επιδέχεται κάθε φορά βελτίωση μέσα από την ορθή ενημέρωση των πολίτων, καθώς αυτοί ορίζουν την μοίρα του κράτους τους. Στόχος, λοιπόν, της αντιπολίτευσης πρέπει να είναι αφενός μεν η ανάδειξη των κυβερνητικών σφαλμάτων στους πολίτες, αφετέρου δε η άμεση διόρθωσή τους από την εκάστοτε κυβερνώσα παράταξη. Όταν αυτό το βασικό στοιχείο της δημοκρατίας μεταμορφώνεται σε εκστρατεία προπαγάνδας και δη στα εθνικά θέματα, η δημοκρατία πνέει τα λοίσθια και χρειάζεται επειγόντως θεραπεία.
Απόφοιτος του τμήματος Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών – Μεταπτυχιακό στη Νεότερη Φιλοσοφία – Υποψήφιος Διδάκτωρ Πολιτικής Φιλοσοφίας
