Γράφει η Κωνσταντίνα Κωνσταντίνου

Την ίδια στιγμή που στην Ελλάδα συγκρατούμε τον εαυτό μας από τον περισσευούμενο εθνικισμό, στην Τουρκία οι εορτασμοί της Άλωσης κάθε 29η Μαΐου ξεπερνάνε κάθε λογική και καταλήγουν ακροδεξιά ξεσπάσματα.

Αυτό είναι κάτι που συμβαίνει και φέτος, αφού θα υπάρξει προσομοίωση γκρεμίσματος των τειχών, ενώ η προσευχή για το γεγονός θα τελεσθεί για πρώτη φορά στην Αγία Σοφιά.

Προκλητικό ίσως, όμως δεν είναι κάτι το πρωτοφανές.

Το 1950, μετά από συνεχείς εορτασμούς εκ μέρους του κόσμου και των ιμάμιδων που τις πυροδοτούν, μοιράζοντας μάλιστα εορταστικό πιλάφι της κατάκτησης για την ημέρα και αναπαριστώντας την άλωση σε προσομοιώσεις τειχών, δημιουργήθηκε η Εταιρεία Κατάκτησης της Πόλης με στόχο να αναλάβει την οργανωμένη διεξαγωγή εορτασμών.

Το 1953 με αφορμή τα 500 χρόνια της κατάκτησης τοποθετήθηκαν πλάκες με την ακριβή χρονολογία και το ιστορικό κατάκτησης σε κάθε σημείο των τειχών, ενώ το 2009 ιδρύθηκε το Μουσείο Panorama 1453 με πλήθος προσομοιώσεων του χρονικού της κατάκτησης.

Η κορύφωση των διαμαχών για τους εορτασμούς εντός και εκτός της Τουρκίας ήταν το 2010, όταν ο τότε δήμαρχος της Μητροπολιτικής Δημαρχίας, Καντίρ Τοπμπάς, είχε υποσχεθεί θεματικές εκδηλώσεις στον κόσμο την ίδια στιγμή που η Κωνσταντινούπολη αποτελούσε για την χρονιά πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης. Η δημαρχεία δεν περιορίστηκε στις ήδη προκλητικές εκδηλώσεις των προηγούμενων ετών, αλλά συμπεριέλαβε τοποθέτηση πλήθους Τουρκικών σημαιών στα τείχη, αναπαράσταση της εισβολής με κανονικούς ανθρώπους, που σκαρφάλωναν και εισέβαλλαν στα τείχη, αναπαράσταση της μεταφοράς των πλοίων του Μωάμεθ Β’ από τον Βόσπορο στην ξηρά, λέιζερ, συντριβάνια και πυροτεχνήματα. 20 λευκά άλογα προστέθηκαν στον εορτασμό. Η πόλη γέμισε με αφίσες και πανό ενώ η όλη πολιτιστική ευθύνη που είχαν αναλάβει κατάληξε εντός και εκτός χώρας σε φιάσκο.

Το πρόβλημα και η κοινωνική απόσταση εντός και εκτός της Τουρκίας εντείνεται. Από τη μία οι ακροδεξιοί της χώρας συναντούν με τους εορτασμούς την πολυπόθητη αξίωση να ανοίξουν κεφάλια, να κατακτήσουν σε χώρο και σε πνεύμα, να φανατίσουν τους συμπολίτες τους με μίσος, έχοντας τη σιωπηρή στήριξη των νεόπλουτων ισλαμιστών. Από την άλλη η φιλελεύθερη διανόηση της χώρας γεμάτη περιφρόνηση για τους εορτασμούς δεν μπορεί να κατανοήσει την λογική διερωτώμενη για ποιο λόγο ο βασικότερος λόγος υπερηφάνειας της χώρας είναι η κατάκτηση που έκανε. Και πράγματι, πολλοί Τούρκοι φαίνεται να θεωρούν την κατάκτηση το σπουδαιότερο κατόρθωμα της χώρας.

Φιλελευθέροι Τούρκοι ονομάζουν στο διαδίκτυο την γιορτή αυτή “γιορτή του δεν είμαστε πολίτες” σημειώνοντας πως εφόσον υπάρχει ανάγκη για μια τέτοια γιορτή 567 χρόνια μετά, τότε παραμένουν κατακτητές της πόλης και όχι πολίτες της.

Τούρκοι πανεπιστημιακοί σημειώνουν πως ακόμα και επί της εποχής της κατάκτησης ποτέ δεν έχουν σημειωθεί τέτοιοι εορτασμοί, ενώ έχουν βγει στο φως κρατικά έγγραφα του 1950 που μιλάνε για διοργάνωση εορτασμών με στόχο να “καθαριστεί η πόλη από Ρωμιούς”.

Ο μπανάλ αυτός ξεπεσμός φτάνει σαν απόηχος στα αυτιά της Ευρώπης εγείροντας το μεγαλύτερο ερώτημα: Χιλιάδες πόλεις έχουν κατακτηθεί όπως η Κωνσταντινούπολη. Προς τι αυτοί οι προκλητικοί εορτασμοί;